چکیده:
ﺑﺎ آﻏﺎز ﺑﻪ ﮐﺎر دوﻟﺖ ﻫﺎی ﻧﻬﻢ و دﻫﻢ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺷﺮق ﺑﻪ روﯾﮑﺮد اﺻﻠﯽ دﺳـﺘﮕﺎه دﯾﭙﻠﻤﺎﺳـﯽ اﯾـﺮان ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪ. در ﻫﻤﯿﻦ ﭼﺎرﭼﻮب، ﺗﺤﺖ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﻮﺟﻮد ﺗﻮﺳﻌﻪ رواﺑﻂ ﺑﺎ ﭼﯿﻦ از ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻣﻬﻤـﯽ در ﺳﯿﺎﺳـﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﮔﺸﺖ؛ ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ ﺗﻬﺮان و ﭘﮑﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﮔﺴﺘﺮده ای را در اﯾﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺠﺮﺑـﻪ ﮐﺮدﻧـﺪ. ﺑﺮ ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺎس، ﺳﺆال اﺻﻠﯽ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﺒﻨﺎ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ رواﺑـﻂ اﯾـﺮان و ﭼـﯿﻦ ﺑـﯿﻦ ﺳﺎل در ﻗﺎﻟﺐ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺷﺮق، ﭼﻪ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی ﺑـﺮای اﯾـﺮان 1384 ﺗﺎ 1392 ﻫﺎی ﺑﻪ دﻧﺒﺎل داﺷﺘﻪ اﺳﺖ؟ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮی از روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﺑﺎ ﮐﺎرﺑﺴﺖ رﻫﯿﺎﻓﺖ ﻧﻈـﺮی دوﻟﺖ ﻫﺎی ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﻈﺮ ﻃﻠﺐ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ رواﺑﻂ اﯾﺮان و ﭼﯿﻦ در ﻗﺎﻟـﺐ ﺳﯿﺎﺳـﺖ ﻧﮕـﺎه ﺑـﻪ ﺷﺮق ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺮای اﯾﺮان دارای ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی اﯾﺠﺎﺑﯽ و ﺳﻠﺒﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺑـﻪ ﻋﺒـﺎرﺗﯽ، ﮔﺴـﺘﺮش ﺑـﯽ ﺳـﺎﺑﻘﻪ رواﺑﻂ ﺑﺎ ﭼﯿﻦ ﯾﮏ اﻟﺰام و ﺳﺎزوﮐﺎر ﺑﺮای ﺧﺮوج از اﻧﺰوا و ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫـﺎی ﮐﻮﻧـﺎﮔﻮن ﺑـﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠـﯽ ﻣﺤﺴـﻮب ﻣﯽ ﮔﺮدﯾﺪ. اﻣﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﻣﻨﻔﯽ و ﺗﻬﺪﯾـﺪات ﮔﻮﻧـﺎﮔﻮﻧﯽ ﺑـﻮﯾﮋه در ﺣـﻮزه اﻗﺘﺼـﺎدی ﺑـﺮای ﮐﺸﻮر ﺑﺪﻧﺒﺎل داﺷﺖ ﮐﻪ آﺛﺎر آن ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه اﺳﺖ
a
خلاصه ماشینی:
بر همین اساس، سؤال اصلی این پژوهش بر این مبنا شکل گرفته که توسعه روابـط ایـران و چـین بـین سالهای ١٣٩٢ تا ١٣٨٤ در قالب سیاست نگاه به شرق، چه پیامدهای سیاسی و اقتصادی بـرای ایـران به دنبال داشته است ؟ این پژوهش با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی و با کاربست رهیافت نظـری دولت های تجدید نظر طلب استدلال میکند که توسعه روابط ایران و چین در قالـب سیاسـت نگـاه بـه شرق همزمان برای ایران دارای پیامدهای ایجابی و سلبی بوده است .
در چارچوب این سیاست ، از میان کشورهای آسیایی کشور چین به عنوان یک قدرت نو هژمون در نظام بین الملل که ماتریس قدرتش همواره در حال اوج گرفتن است و شاخص های برتری قدرت خود را در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی و نظامی ارتقا بخشیده، مورد توجه دستگاه دیپلماسی ایران قرار گرفت تا از طریق توسعه همکاری با این کانون ثروت و قدرت بین المللی بخشی از اهداف ملی کشور در سطوح منطقه ای و بین المللی تأمین گردد.
هدف این پژوهش تحلیل و تبیین پیامدها و دستاوردهای سیاسی و اقتصادی توسعه روابط ایران با چین در قالب سیاست نگاه به شرق است تا مشخص گردد که گسترش رابطه با کشور چین طی سالهای ١٣٩٢ تا ١٣٨٤ چه نتایجی برای جمهوری اسلامی ایران به دنبال داشته است .
این پژوهش نشان داده است که توسعه روابط سیاسی و اقتصادی ایران با چین در قالب سیاست نگاه به شرق عمدتا متأثر از تغییر رفتار غرب و متعاقبا افزایش فشارها و تحریم های چند بعدی آنها علیه ایران بود.
(
, 
, 
)
