چکیده:
منظومه ی حماسی قیصرنامه، مشهورترین اثر ادیب پیشاوری است ،که مشتمل بر14000بیت است و به تقلید و وزن شاهنامه فردوسی سروده شده است.کثرت اطلاعات ادیب از فرهنگ اسلامی وعلوم مختلف قدیم وتبحرش در لغت فارسی وعربی موجب گردید که شعرش مشحون از اطلاعات ومعلومات مختلف باشد. ادیب پیشاوری قیصرنامه را در توصیف «ویلهم دوم» امپراطور آلمان ومبارزات آلمان درجنگ جهانی اول در برابر انگلیس وهم پیمانانش سروده است.حب وطن وعشق به استقلال مملکت، مذهب وسیرت ادیب بود. هیچ گناهی را بزرگتر از خیانت به وطن وتمایل به اجانب نمی دانست. این مقاله مارا با یکی از برجسته ترین درون مایه های شعر وی که میهن دوستی است، آشنا می کند.
خلاصه ماشینی:
مذمت وطن فروشان دیوان ادیب ونیز مثنوی قیصرنامه سرشار از قدح قرارداد 1919، تحذیر شدید از مکر انگلیس وپرخاش تند به وثوق الدوله ودستیاران اودر آن خیانت بزرگ است، خاصه در قیصرنامه ضمن تفسیر سوره یوسف –علی نبینا وآله وعلیه السلام- وتطبیق خیانت برادران وی به عاقد ایرانی قرارداد، در این معانی داد سخن داده است.
وی ضمن مذمت شدید آن دسته از ایرانیان بی حمیت،که ناظر اشغال کشورخویش ازسوی متفقین بودند و بدتر از آن کسانی که مام وطن را در ازای رشوتی ناچیز به دیو استعمار می فروختند، می گوید: توضــحاک زاده ای فــریــدون نـه ای کـــه ازکیـــــن پرمــایه دل خـــــون نـــه ای تــو ای داده بــربـــاد آب وگـــلـــت مپـیـچان از ایـــن گـفتــه ی مــن دلــــــــت مــرا درجگر آتــــش افروخـته اســت کـــز آن مغـز وهوشـم همـه سوختــــه اســــت نـــداند پزشـــکی مرا درد چـــــــند زیـــشک گــــــرازان درایــن کشـــــتمـــنـد؟ درخشـــید گر از کـــرانی درخــــش بــه مــازنــــدران شــد خــــداوند رخــــــــش جــــگرگاه دیوان خیره شـــــکافــت ابـــا پهــــلوانــان بــه ایـــران شتــــــــــــافت تــــونادان از اینــــــها نـه دانا شـوی نــــه برکار خــــود بـرتــــــوانا شــــــــــــوی (قیصرنامه ،ص20) از دیدگاه قیصرنامه ، تزار مخلوع روس ، که چشم طمع به خاک ایران داشت ودر اواخر عمر خویش افراسیاب وار، بخشهایی از شمال کشورمان را پایمال چکمه پوشان خویش ساخته بود ، تالی، بلکه ضحاک ثانی بود واستعمار انگلیس نیز کرم هفتواد دیگری که از عصاره ی دسترنج شرقیان پهلوبرآورده ورشدی سرطانی یافته بود.
(
, 
, 
)
