چکیده:
یکی از چالشهای اساسی در فرآیند توسعه شهری در کشورهای در حال توسعه، بحث تغییرات جزیره گرمایی است که رشد شتابانی داشته و این رشد مشکلات و مسائل متعددی را برای فرایندهای مدیریتی و برنامهریزی شهری ایجاد خواهد نمود. مطالعه حاضر با هدف آشکار سازی تغییرات جزیره گرمایی شهر اصفهان با استفاده از دادههای ماهوارهی لندست در طول دوره آماری 1991 تا 2016 انجام گرفته است. بر روی تصاویر ماهوارهای، چهار مرحله عملیات پیش پردازش شامل پردازش اولیه، استخراج سطوح غیر قابل نفوذ تعلیمی، ارزیابی دقت و صحت طبقهبندی و بازیابی دمای سطح زمین انجام گرفته است. نتایج حاصل از استخراج دقت ضریب کاپا نشان میدهد که تصاویر سال 2016 با ضریب 8341/0 دارای دقت بیشتری است. از نظر مکانی هستههای پر حرارت بر اراضی نامرغوب و بایر منطبق است که به صورت خوشهای در شمال و جنوب شهر و مناطق عاری از پوشش گیاهی قابل مشاهده است و در مرکز شهر جزایر گرمایی به صورت چاهکهای گرمایی کوچک نمایان است. بررسی رابطه شدت جزیره گرمایی با نوع پوشش زمین، نشان دهندهی وجود رابطه معکوس بین تراکم ساخت و ساز و پوشش گیاهی با دمای سطح است از اینرو میتوان گفت که رطوبت و عدم برهنگی سطح زمین از عوامل تعدیل کنندهی جزایر گرمایی در محیط شهر اصفهان است.
One of the main challenges in urban development processes in developing countries is the change that increasingly occurs in heat islands. Their rapid growth has created many problems for urban management and planning processes. The present study aims to reveal heat island changes using Landsat satellite data during the 1991-2016 statistical period. The satellite images have been pre-processed in four stages, including basic processing, extraction of impenetrable educational levels, assessment of the accuracy, assessment of the accuracy of classification, and retrieval of ground temperature. The results of Kappa coefficient accuracy extraction show that the images of 2016 are more accurate with a coefficient of 0.8341. In terms of location, warm cores match arid lands and poor areas that are clustered in the north and south of the city and in vegetation-free areas. Heat islands are also observed in the city center as small thermal wells. Investigation of how heat island intensity is related to the type of land cover reveals a negative correlation between construction density and vegetation on one hand and surface temperature on the other. Therefore, it can be said that humidity and coveredness of the ground the factors that moderate the heat island in the city of Esfahan.
خلاصه ماشینی:
مطالعه حاضر با هدف آشکار سازي تغييرات جزيره گرمايي شهر اصفهان با استفاده از داده هاي ماهواره ي لندست در طول دوره آماري ١٩٩١ تا ٢٠١٦ انجام گرفته است .
در همـه ايـن مطالعـات 1 Stewart 2 Voogt and oke 3 Choi 4 Rasul 5 Ali 6 Son 7 Weng 8 Sun and Kafatos 9 Peng رابطه خطي معکوس بين دما و پوشش گيـاهي تأييـد شـده اسـت .
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ٣- فراواني پراکنش طبقات دمايي در شهر اصفهان بر حسب درجه سانتيگراد در بازه زماني ١٩٩١- ٢٠١٦ بيشترين مساحت دمايي در سـال ١٩٩١ مربـوط بـه طبقـه دمـايي ٣٠ تـا ٣٥ درجـه سانتيگراد است که ٤٦/٦٢ درصد از مساحت منطقه را به خـود اختصـاص داده اسـت .
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ٤- تغييرات مکاني طبقات دمايي در شهر اصفهان در بازه زماني ١٩٩١ تا ٢٠١٦ بر حسب درجه سانتيگراد - تحليل رابطه پوشش گياهي (NDVI) با دماي سطح زمين در منطقه مورد مطالعه پوشش گيـاهي شـامل زمـين هـاي کشـاورزي، فضـاي سـبز، بوستان ها و غيره است که جزاير خنک وسـيعي در حومـه ي شـهر، جـايي کـه اراضي کشاورزي قرار دارد، گسترش يافته است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ٧- تغييرات مکاني مساحت کاربري اراضي شهر اصفهان در سال ١٩٩١ – ٢٠١٦ - بحث و نتيجه گيري در اين پژوهش قبل از بحث در زمينه ي تغييرات جزيره گرمايي در ارتباط با توسعه شهر اصفهان به بررسي تغييرات کاربريهاي زمين پرداخته شده است .