چکیده:
یکی از مسائل مهم و کلیدی برای شناخت بیشتر حوزهی هنر، تبیین مسائلی است که سبب تفاوتها و شباهتها در واکنشهای مخاطبان آثار هنری میشود. یکی از عوامل تأثیرگذار در این زمینه درک و دریافت مخاطبان از این گونه آثار میباشد. ادراک فرآیندی است که سبب شناخت و پردازش اطلاعاتی میشود که از اندامهای حسی به دست میآید. در زمینهی هنر نیز ادراک زیباییشناختی نقش مهمی را ایفا مینماید که در کنار رویکرد فلسفی، از رویکردهای جامعهشناختی و روانشناختی نیز در این زمینه بهره برده میشود. در پژوهش حاضر به بررسی و تببینِ شباهتها و تفاوتهای ادراک زیباییشناختی میان دانشجویان دانشکدهی هنر و دانشکدهی فنی و مهندسی پرداخته شده است. در واقع هدف از این پژوهش تعیین عوامل اجتماعی (سن، جنسیت، طبقهی اجتماعی، قومیت، ارتباط با دنیای هنر) مؤثر بر ادراک زیباییشناختی میباشد که روش آن برحسب هدف کاربردی، به لحاظ ماهیّت اکتشافی، و از حیث گردآوری دادهها، توصیفی-پیمایشی است. در این پژوهش از روش طبقهبندی کیو نیز استفاده گردیده است، روش پژوهشی کیو برای شناخت ذهنیّتهای افراد نسبت به موضوعات مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. از یافتههای مهم این پژوهش، استفادهی متفاوت دانشجویان هنری و غیرهنری از عبارات زیباشناختی میباشد. بارهای عاملی به دست آمده نشان دهنده تفاوت معنادار میان شرکت کنندگان برحسب سوابق هنری و همچنین حضور فرد دیگری که در حوزهی هنر در خانواده فعالیت میکند، میباشد.
One of the key issues for further understanding the field of art is the explanation of issues that cause differences and similarities in the reactions of the audience of artwork. One of the influential factors in this field is the perception and reception of such works by the audience. Perception is the process of identifying and processing information that comes from sensory organs. In the field of art, the aesthetic perception plays an important role, which, along with the philosophical approach, also utilizes sociological and psychological approaches in this field. In the present study, the study of the similarities and differences between aesthetic perception among students of the School of Art & Architecture and the School of Engineering has been investigated. In fact, the purpose of this research is to determine the social factors (age, gender, social class, ethnicity, connection with the world of art) affecting the aesthetic perception. Its method, in terms of its purpose, is practical, in terms of its nature, is exploratory, and in terms of its data collection, is descriptive-survey. In this research, the Q-sort method has also been used; the research method of Q is used to understand the individuals’ minds about different subjects. One of the important findings of this research is how the students of art employed aesthetic expressions differently from other students. The resulting factor loads indicate a significant difference between the participants according to the artistic background and the presence of another person who works in the field of art in the family.
خلاصه ماشینی:
عوامل اجتماعی مؤثر بر ادراک زیباییشناختی هنر (مطالعۀ موردی : دو دانشکدۀ دانشگاه شیراز در سال ٩٧) رسول یوسفی ١، فتح الله زارع خلیلی 2 چکیده یکی از مسائل مهم و کلیدی برای شناخت بیشتر حوزۀ هنر، تبیین مسائلی است که سبب تفاوت ها و شباهت ها در واکنش های مخاطبان به آثار هنری می شود.
پرسش اصلی پژوهش این است که آیا عوامل اجتماعی در ادراک زیباییشناختی افراد تأثیر میگذارند؟ و همچنین آیا سابقۀ فعالیت در زمینه های هنری بر روی ادراک زیباییشناختی افراد تأثیرگذار است ؟ سؤال انتهایی را نیز میتوان اینگونه صورت بندی کرد که چه تفاوت هایی میان الگوهای ذهنی دانشجویان در جهت ادراک زیباییشناختی آثار هنری وجود دارد؟ هدف از پژوهش پیش رو نیز بررسی نظرگاه تعدادی از دانشجویان برای به دست آوردن الگوها و ذهنیت های متفاوت آنها در مورد زیبایی در آثار هنری است .
پیشینۀ پژوهش در زمینۀ ادراک و مسائل وابسته به آن در زمینه های گوناگون جامعه شناسی، روان شناسی و غیره تحقیقات گسترده ای صورت گرفته است ، اما در زمینۀ هنر و در ارتباط با مخاطبان آثار هنری و با توجه به گستردگی و اهمیت مطلب تحقیقات کمی در داخل کشور صورت گرفته است که ماحصل جست وجوهای نگارندگان در این زمینه را میتوان به صورت خلاصه این چنین بیان کرد: در میان منابع فارسی میتوان به مقاله ای با عنوان «توزیع اجتماعی الگوی مصرف (بررسی سلیقه های هنری در شهر تهران )» اشاره کرد.