چکیده:
هدف اصلی این پژوهش، تحلیل گفتمان حاکم بر کنشگری معلم در مقالات مجله رشد معلم منتشر شده در سالهای 1396-1390 میباشد. برای دستیابی به این هدف از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف بهره گرفته شد. بنابراین، گفتمان شکلدهنده به کنشگری معلم در مقالات مجلات رشد معلم در سطوح سهگانه مورد تحلیل قرار گرفت و نسبت آن با شرایط اجتماعی تصریح شد. یافتههای پژوهش در سطح اول که حاصل توصیف مولفههای متن بود ناظر به کسب مهارتهای یکسان، برخورداری از حقوق معلمان در ازای کسب مهارتها، شاخصهای کمی در سنجش عملکرد، قرار گرفتن معلم در خدمت توسعه، دولت و جامعه، تاثیرپذیری از مطالبات خانوادهها، پاسخگویی به انتظارات جامعه و داشتن نقش الگویی و اقناعی در برآورده ساختن این خواستهها میباشد. همچنین در سطح تفسیر، غلبه رویکرد کارکردگرایی و غلبه نگاه کمی بر فرهنگ، اولویت رویکرد ماشینی و توسعهای، سیطره منطق بازار، سیطره تمرکزگرایی، در نظر گرفتن معلمان به عنوان یک قشر و نادیده گرفتن نگاه انتقادی در عرصه فرهنگ پاسخهایی بود که به سوال فوق داده شد. در سطح تبیین؛ علاوه بر کمیتگرایی در عرصه اجتماعی و فرهنگی مواردی از قبیل، توسعه محور بودن جریان مدرنیسم در ایران، غلبه تصویری مشخص از شهروند نمونه، و غلبه پیشفرض تقابل فرهنگی با سایر ملل و مریض انگاشتن جامعه در دوره معاصر به دست آمد.
خلاصه ماشینی:
انتخاب رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف ١ برای پژوهش حاضر از این جهت اهمیت دارد که این رویکرد در سطح اول امکان تحلیل دقیق متن و شناسایی پیش فرض های مبتنی بر روابط دانش -قدرت نهفته در آن را فراهم میآورد و در سطوح بعدی امکان نظرورزی در مورد شرایط اجتماعی شکل گیری این پیش فرض ها را فراهم میکند.
نگاه گفتمانی به آموزش وپرورش دلالت - هایی برای معلمان در کلاس درس به دست میدهد که به طور عمده از سوی دست اندرکاران آموزش وپرورش مورد توجه قرار نمیگیرد و از طرفی در حیطه کاربست ، دلالت ها معلمان را دچار مشکل میکند، این در حالی است که شکل های گوناگونی از سلطه در آموزش وپرورش نیز وجود دارند، نظام های آموزشی تحت دوگانگیهایی اعمال میشوند که با استفاده از فناوریهای آموزشی در جهت شکل دهی به سوژه مطیع ، گفتمان حاکم بر آموزش وپرورش را برساخته اند.
این گفتمان منطق بازار حاصل از نئولیبرالیسم موجود را به خدمت خود در آورده و هژمونی خود را در همه عرصه های فرهنگی و اقتصادی و آموزشی برقرار کرده است و خواست های دولت به عنوان متولی آموزش وپرورش نیز در همین فضای گفتمانی مطرح میشود.
Critical discourse analysis and educational research.
Education and Training, 96, 201- 239 (In Persian) Haydari, A.
(2012): The Language of Power and Ideology in the critical approach of Norman Fairclough toward the Discourse Analysis, Theoretical Politics Research, 14, 57-820.
An Introduction to Critical Discourse Analysis in Education .
Critical discourse analysis in education: A review of the literature.
A critical discourse analysis of physical education curriculum materials.