چکیده:
وضع ضوابط و مقرارت ساخت و ساز، شکل و رابطه میان بناهای مسکونی را متفاوت و زندگی در فضاهای مسکونی را متاثر میسازد. در شهر تهران، استفاده از ضابطه سطح اشغال و ساخت بنای مسکونی در 60% شمال قطعه تفکیکی و سپس امکان دو متر پیشآمدگی با در نظر گرفتن پخ 45 درجه، یکی از این ضوابط وضع شده برای گونه خانههای ردیفی متداول بود. اهمیت پرداختن به این موضوع، متداول بودن ساخت گونه غالب خانههای ردیفی با دو زیر گونه شمالی و جنوبی در تمامی شهرهای ایران است. برای این پژوهش گونه ردیفی با دو زیرگونه شمال و جنوبی، با ارتفاع سه تا شش طبقه الگوی متداول سکونت در تهران تعریف شده است. پرسش اصلی این پژوهش این است که ضابطه سطح اشغال 60% +2، تا چه میزان بر شکلگیری مسکن در سه مقیاس بستر بنای مسکونی، همجواریها و عناصر واحد مسکونی اثر داشته است؟ ویژگیهای مورد بررسی در سه مقیاس ذکر شده، عملکرد- رفتار، ساختار- کالبد و فضا- ادراک بوده است که در نمونههای موجود در تهران مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان داد که تاثیر این ضابطه در سه گروه اصلی اشراف، کیفیت نورگیری و تناسبات فضایی قابل دستهبندی و در سه مقیاس ذکر شده قابل تحلیل است.