چکیده:
بهطور معمول، مسئولیت متصدیان حمل در مقابل صاحب بار، در پی عدم اتخاذ تدابیر لازم برای جابهجایی صحیح کالا بهبار میآید. این در حالی است که ممکن است به موجب قرارداد، افزونبر عملیات فیزیکی جابهجایی کالا متصدی حمل مکلف به انجام تشریفات گمرکی باری باشد که حمل آن را عهدهدار است و مسئولیت ناشی از اجرای نادرست این تشریفات کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. این پرسش مطرح میشود که در صورت سکوت قرارداد حمل، آیا متصدی حمل اساساً متعهد به اجرای تشریفات گمرکی باری که حمل آن را بهعهده گرفته، است و در صورت پاسخ مثبت، آیا مبنا، حدود و شرایط این قسم مسئولیت متصدی حمل از همان مفاد معاهدات حملونقل بینالمللی تبعیت میکند یا آنکه بهدلیل ماهیت نمایندگی فعالیت متصدی حمل در این زمینه از مقررات ویژهای تبعیت میکند. این قسم مسئولیت متصدی حمل و شرایط آن در کلیۀ شاخههای حمل براساس معاهدات بینالمللی حاکم و نیز قانون امور گمرکی ایران، مسئلهای است که در این نوشتار تجزیهوتحلیل شده است.
In general, the liability of carriers towards the cargo owner arise out of an undue carriage of goods. Nevertheless, the carrier might be obliged to perform the customs formalities of the cargo and the liability arising out of it has been hardly considered by the authors in the field of transport law. This article tries to answer the question that whether the carrier has any obligation for performance of customs formalities in case of no specification in the contract and if the answer is positive what are the conditions for this kind of carrier liability, so that whether it is covered by the international carriage conventions or it is subject to particular regulations out of the conventions. Finally, this aspect of carrier’s liability has been analyzed as per the international conventions for carriage of goods and the Iranian Customs Act as well.
خلاصه ماشینی:
اکنون ، اين مسئله مطرح مي شود که آيا در صورت سکوت قرارداد حمل ، متصدي حمل اساسا تکليفي به انجام تشريفات گمرکي باري که حمل آن را به عهده گرفته است بر دوش دارد يا آنکه تعهد او صرفا انجام عمليات فيزيکي حمل و تحويل آن به شخص تعيين شده در بارنامه يا مرجع تحويل گيرنده در گمرک ٣ است ؟ درصورتي که انجام اين تشريفات خواه به موجب قرارداد يا وفق عرف و قانون حاکم بر عهدة متصدي حمل باشد، شرايط ، مباني و حدود مسئوليت او در صورت اجراي نادرست تشريفات گمرکي و ورود خسارت به صاحب بار کدام است ؟ و آيا کنوانسيون هاي بين المللي حمل ونقل مسئوليت متصدي حمل در اين فرض را هم پوشش مي دهند يا آنکه چنين مسئوليتي از شمول آنها خارج است و تابع قانون ملي حاکم خواهد بود؟ از سوي ديگر، ممکن است متصدي حمل حتي درصورتي که هيچ تعهدي به انجام تشريفات گمرکي باري که حمل کرده نداشته باشد، در مقابل صاحب بار مسئول قرار گيرد؛ اين مسئوليت متصدي حمل در حالتي پديدار مي شود که کالا را از وسيلۀ حمل تخليه کرده و ١.
با مراجعه به معاهدات حمل ونقل بين المللي مشخص شد که کنوانسيون هاي حمل دريايي به کلي در خصوص اين تعهد متصدي حمل سکوت کرده اند، اما از معاهدات حمل ونقل هوايي و جاده اي مي توان به طور ضمني ، تعهد متصدي حمل با انجام تشريفات گمرکي را برداشت کرد؛ مانند مادة ١٦ «کنوانسيون ورشو ١٩٢٩ راجع به برخي مقررات حمل ونقل هوايي » و مادة ١١ «کنوانسيون راجع به قرارداد حمل ونقل بين المللي کالا از طريق جاده (CMR)» که براساس آنها فرستنده ملزم است تا اسناد و اطلاعاتي را که براي انجام تشريفات گمرکي قبل از تحويل کالا به گيرنده لازم است ، در اختيار متصدي حمل قرار دهد.