چکیده:
اززمان شکل‌گیری ناتو در سال 1949 تابحال، شش «مفهوم راهبردی» منتشر شده است که هر کدام از آن‌ها بازتاب تهدیدات،جهت‌گیری‌ها، اولویت‌ها، اقدامات و .... ناتو در آن زمان می‌باشند. آخرین سند با عنوان «مفهوم نوین راهبردی» در اجلاس لیسبون (2011) به تصویب رسید. در اجلاس شیکاگو (ژوئن2012)،کشورهای عضو ناتو بر روی «مسیر جدید راهبردی» که براساس ارزیابی‌های جدید و به‌روزشده از محیط امنیتی و الهام از مفاد مفهوم نوین راهبردی حاصل شده بود، توافق کردند که راهبرد «دفاع هوشمند» محور اصلی این رویکرد جدید نام گرفته است. هدف این تحقیق، بررسی و تبیین (شناخت ابعاد) مفهوم «دفاع هوشمند» در چارچوب راهبرد جدید امنیتی ناتو در دهه‌ی پیش‌رو (تا سال 2020) می‌باشد و تلاش شده است با روش‌های اسنادی و تحلیل متن و رویکرد توصیفی-تحلیلی ابعاد مختلف مفهوممزبور شناسایی و در یک چارچوب منطقی تبیین و ارایه شود. یافته‌های تحقیق حاضر نشان می‌دهد که مسایل نظامی و امنیتی موجود و تداوم بحران‌هایافتصادی در حوزه‌ی اروپا و آمریکا که از سال 2008 شروع شده بود، اعمال مجموعه‌ای از اصلاحات و طرح‌ها در ساختار فرامندهی، قرارگاه‌های عملیاتی، سازمان‌های وابسته و همکاری‌های متقابل را ضروری می‌نمود. این رویکرد با محوریت ارتقاء بهره‌وری بودجه‌های دفاعی کشورهای عضو، در جهت توسعه و تقویت امکانات و توانمندی‌های دفاعی ناتو در قالب مفهومی جدیدی باعنوان «دفاع هوشمند» منعکس گردیده است که در قالب یک الگوی پنج‌بعدیشامل، علل و زمینه‌ها، طرح‌های اقدام(عملیتاتی)، کارکردها، پیامدها و اداف مدل‌سازی و ارایه شده است.
خلاصه ماشینی:
بنابراين ، تحقيق به دنبال پاسخگويي به ايـن سـؤالات مـيباشـد: «زمينـه هـا و عوامل شکل گيري دفاع هوشمند در راهبردهاي امنيتي ناتو چيست ؟»؛ «کارکردها دفـاع هوشـمند کدامند؟»؛ «اهدافي که ناتو در آينده (تا سـال ٢٠٢٠) بـه دنبـال آن اسـت ، کدامنـد؟»؛ «روش هـاي عملياتي و طرح هاي اقدام دفاع هوشمند کدامند؟» و«اين مفهـوم داراي چـه آثـار و پيامـدهـايي 177 ميباشد؟» ابعاد و مؤلفه هاي الگوي نهايي احصاءشده در اين تحقيق در راسـتاي پاسـخگويي بـا اين سؤالات ميباشد.
مفهوم راهبردي جديد ناتو زمينه ايي را براي حرکت آينده ي اين سازمان در زمينـه هـاي مختلـف زير فراهم نموده است : بهينه سازي فرايند تصميم گيري و روش هاي مديريت و فرماندهي بهبود سامانه هاي هشدار سريع ارتقاء و تقويت روش هاي همکاريهاي دفاعي و نظامي چندمليتي پياده سازي و اجراي يک رويکرد جامع در ناتو ايجاد ساز و کار جديدي براي تسهيم (به اشتراکگذاري) هزينه هاي عملياتي تمرکز بر نيروهاي متعارف و ارتقاء و افزايش همکاريهاي صنعتي دفاعي(تقويت همکاريهاي ناتوـاتحاديـه اروپـا در حوزه هاي دفاعي) (٢٠١١ ,Lisbon Capabilities Package).
ادبيات تحقيق و يافته هاي اين پژوهش (در قالب ادبيات و بررسيهاي اسناد و مدارک رسمي و غيررسمي ناتو) نشان مي دهد؛ مفهوم «دفاع هوشمند» در سطح سازمان پيمان آتلانتيک شمالي (ناتو) و «تجميع و به اشـتراکگـذاري» منـابع و امکانـات در سـطح اتحاديـه ي اروپـا بـه عنـوان راه کارهاي ابتکاري براي مديريت بر بودجه هاي دفاعي و امنيتي با هدف کاهش هزينه هـا، مـورد توجه جدي کشورهاي عضو قرار گرفته و براي اولين بـار توسـط دبيرکـل نـاتو، در اجلاسـيه ي ٢٠١٢ شيکاگو مطرح و پيشنهاد گرديد.
(
, 
, 
)
