چکیده:
عوامل ژئوپلیتیکی شامل کلیه عواملی است که در چارچوب جغرافیا، سیاست و قدرت بر راهبرد دفاعی تاثیرگذار باشند، عوامل ژئوپلیتیکی در انتخاب نوع راهبرد دفاعی نقش مهمی دارد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف دستیابی به نقش عوامل ژئوپلیتیکی آمریکا و تکفیری‌ها از مبدأ سرزمینی عراق بر راهبرد دفاعی آن‌ها جهت مقابله با جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی با رویکرد کمی انجام گردیده و از نوع توسعه‌ای- کاربردی می‌باشد، روش جمع‌آوری اطلاعات میدانی و کتابخانه‌ای بوده و جامعه آماری نیز 37 نفر می‌باشند. نتایج تحقیق حکایت از آن دارد که تعداد عوامل ژئوپلیتیکی دشمن از مبدأ سرزمینی عراق 27 عامل است: (4 عامل طبیعی، 5 عامل انسانی، 3 عامل اقتصادی، 2 عامل سیاست داخلی، 2 عامل سیاست خارجی، 6 عامل نظامی، 3 عامل فرهنگی و 2 عامل علمی- فناوری) که تعداد 12 عامل آن دارای دو نقش همزمان هستند، یعنی همزمان هم فرصت هستند و هم تهدید و یا همزمان هم ضعف هستند و هم قوت، در مجموع عوامل ژئوپلیتیک دشمن از مبدأ سرزمینی عراق داری 27 عامل و 39 نقش می‌باشند. بر اساس دستاوردهای پژوهش حاضر می‌توان بیان نمود که دشمن در حوزه عوامل ژئوپلیتیکی در موقعیت تهاجمی قرار دارد و اجرای راهبرد بازدارندگی و دفاع همه‌جانبه توسط نیروهای مسلح ج.ا.ایران و عراق جهت خنثی‌نمودن تهدیدهای آمریکا و گروه‌های تروریستی پیشنهاد می‌گردد.
خلاصه ماشینی:
پس از آغاز جنگ تحميلي رژيم بعث عراق عليه کشورمان ، حضـرت امـام خمينـي(رحمـت الله عليـه ) ماهيت جنگ ٨ ساله را جهاد دفاعي ناميد و پس از اتمام جنگ راهبرد دفاع همـه جانبـه را بيـان فرمودند (امام خميني رحمـت الله عليـه ،١٣٨٥، ج ٢١: ١٩) تـدوين راهبـرد دفـاعي بـه مجموعـه طرح ها، شيوه ها و اقداماتي گفته ميشود که بـا در نظـر گـرفتن عوامـل محيطـي و ژئـوپليتيکي، به منظور ايجاد يک ارتباط اصولي و عقلاني ميان مولفه هاي قدرت ملي با اهداف دفاعي- امنيتي، براي خنثي کردن تهديدها عليه امنيت ملي و منافع حياتي کشور با تأکيد بـر عوامـل ژئـوپليتيکي به کار ميروند (دانش آشتياني،٥٨:١٣٨٨).
بر اين مبنا، سوال هاي اصلي و فرعي پژوهش نيز به صورت ذيل تدوين گشته اند: سوال اصلي: نقش عوامل ژئوپليتيکي دشمن (آمريکا و تکفيريها) از مبـدأ سـرزميني عـراق بـر راهبرد دفاعي آن ها جهت مقابله با جمهوري اسلامي ايران چگونه است ؟ سوال هاي فرعي: ١- قوت ها و ضعف هاي ژئوپليتيکيِ دفـاعي دشـمن از مبـدأ سـرزميني عـراق کدامند؟ ٢- فرصت ها و تهديدهاي ژئوپليتيکيِ دفاعي دشمن از مبدأ سرزميني عراق کدامند؟ مباني نظري و پيشينه شناسي پژوهش ژئوپليتيک ١: عبارتست از علم مطالعه روابط متقابل جغرافيا، قدرت و سياست و کنش هاي ناشي از ترکيب آن ها با يکديگر است (حافظ نيا،٣٧:١٣٩٠).
در بين ١٢ نقش قوت دشمن از مبدأ سرزميني عراق ١٠ عامل آن ، همزمان داراي دو نقش ميباشند، يعني همزمان هم قوت هستند و هم فرصت ، اين عوامل عبارتند از: ١- استعداد تأمين نيرو براي گروه هاي تکفيري- تروريستي، ٢- وابستگي اقتصاد عراق به آمريکا، ٣- سياست آمريکا در بکارگيري تکفيريها عليه جمهوري اسلامي ايران ، ٤- جنگ نيابتي آمريکا عليه ج .
(
, 
, 
)
