چکیده:
زمینه و هدف:. بیشتر کودکان پیشدبستانی مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ فزونکنشی، مهارتهای اجتماعی مناسبی ندارند و در سازش با محیط های مختلف و دوست یابی، دارای مشکلات اساسی هستند. برخی متخصصان معتقدند که بازیدرمانی مبتنی بر مدل شناختی رفتاری می تواند به کودکان مبتلا به این اختلال در یادگیری مهارتهای اجتماعی کمک کند و برخی مشکلات رفتاری آنها را کاهش دهد. بدین ترتیب پژوهش حاضر به منظور بررسی اثربخشی بازیدرمانی مبتنی بر مدل شناختی رفتاری بر مهارتهای اجتماعی پسران پیشدبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزونکنشی انجام شد.
روش: پژوهش حاضر، یک مطالعه آزمایشی با طرح پیشآزمون- پسآزمون و گروه گواه بود. در این پژوهش 30 پسر با اختلال نارسایی توجه/ فزونکنشی 5 تا 6 ساله شرکت داشتند که به روش نمونهگیری در دسترس از از مراکز پیشدبستانی شهرستان آران و بیدگل در سال تحصیلی 1397-1396 انتخاب شدهاند و در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه، جایدهی شدند. گروه آزمایش، بازیدرمانی مبتنی بر مدل شناختی رفتاری را در 12 جلسه 40 دقیقهای دریافت کردند، در حالی که به گروه گواه این آموزش ارائه نشد. ابزار استفاده شده در این پژوهش، مقیاس درجهبندی مهارتهای اجتماعی گرشام و الیوت (1990) بود. دادههای به دست آمده از پرسشنامه در قبل و بعد از مداخله با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری و نسخه 23 نرمافزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: تحلیل داده های به دست آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد که پس از مداخله، میانگین نمرات مهارتهای اجتماعی گروه آزمایش به طور معناداری بیشتر از گروه گواه بود (0/001P< و 57/77=F). همچنین میانگین نمرات همه خردهمقیاسهای مشارکت (0/0001<P و 64/30F=) ، ابراز وجود (0/0001<P و 54/48F=)، و مهار خود (0/0001P< و 39/09F=) در گروه آزمایش به طور معناداری بیشتر از گروه گواه بود.
نتیجهگیری: بر اساس نتایج به دست آمده در این مطالعه، بازیدرمانی مبتنی بر مدل شناختی رفتاری باعث بهبود مهارتهای اجتماعی، مشارکت، ابراز وجود، و مهار خود در کودکان پیشدبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزونکنشی شد. با توجه به این که در این شیوه مداخله، از فعالیتهای هیجانی، عملی، و غیرکلامی استفاده میشود و از لحاظ نظری، تاکید بر تعامل فرد و محیط است، بر بهبود مهارتهای اجتماعی کودکان با اختلال نارسایی توجه/ فزونکنشی موثر واقع شده است.