چکیده:
آسایش حرارتی در فضای باز، مبحثی است که از حدود 1970 مطرح شده است و با توجه به تفاوتهایی که با آسایش حرارتی فضای بسته دارد، باید بر اساس شاخصهای مناسب خود مورد سنجش قرار گیرد. همچنین ضرورت دارد که آسایش حرارتی فضای باز در هر منطقه جغرافیایی بهصورت مستقل ارزیابی شود. بنابراین، هدف از این پژوهش بهطور کلی، مطالعه شاخصهای اندازهگیری آسایش حرارتی در فضای باز و تعیین مناسبترین شاخص، و بهطور خاص بررسی وضعیت احساس گرمایی در فضای باز در اقلیم گرم و خشک سیستان با توجه به شاخص مناسب و شناخت عوامل ساختاری موثر بر تعدیل شرایط آسایش حرارتی فضای باز است. ازاینرو برای مطالعه، دو سایت متفاوت از لحاظ نوع و تراکم پوشش گیاهی، تراکم ساختمانی و پوشش کف در منطقه سیستان در نظر گرفته شد. کار میدانی در روزهایی از ماههای تیر و مرداد 1395 بهعنوان نماینده ایام گرم تابستان و با فاصله زمانی 3 ساعت طی روز برای اندازهگیری تعیین شد. مطالعه و بررسی پژوهشهای پیشین در فضای باز نشان داد که شاخص «دمای معادل فیزیولوژیکی» (PET) مناسبترین و متداولترین شاخص برای ارزیابی آسایش حرارتی فضاهای باز به شمار میرود. طبق تحلیل توصیفی سایتهای منتخب بهعنوان نماینده فضاهای باز منطقه سیستان، میزان شاخص PET سایت شماره 1 که صرفا پوشش گیاهی و فاقد ساختمان است، از سایت شماره 2 که ترکیبی از پوشش گیاهی و ابنیه میباشد، 5/1 درجه سانتیگراد کمتر، و سایت شماره 1 از شرایط آسایش بهتری برخوردار است. همچنین مشخص شد که بهطور کلی، احساس گرمایی منطقه سیستان طی تابستان در وضعیت «خیلی داغ» قرار دارد و تنها در نقاطی که پوشش گیاهی سایهانداز و متراکم وجود داشته باشد، این وضعیت به احساس گرمایی «داغ» تعدیل مییابد. تحلیل استنباطی دادهها نیز نشان داد که بین شاخص PET و متغیرهای اقلیمی دمای هوا، رطوبت نسبی و میانگین دمای تابشی و عوامل ساختاری نوع گونه گیاهی و تراکم پوشش گیاهی رابطه معناداری وجود دارد؛ بدین نحو که در حالتی که پوشش گیاهی وجود ندارد، بیشترین میزان PET، در نقاط دارای پوشش گیاهی تنک و بوتهای PET متوسط و در نقاط دارای پوشش گیاهی درختی و متراکم کمترین میزان PET مشاهده شده است.