بررسی تطبیقی ادبیّات ماشین نوشته‌های عربی و فارسی براساس الگوی هلیدی مقاله

کاوش نامه ادبیات تطبیقی تابستان 1398 - شماره 34 ، ب (وزارت علوم/ISC (‎17 صفحه - از 37 تا 53 )

کلیدواژه ها: ادبیّات رانندگان ماشیننوشته جامعه شناسی زبان مایکل هلیدی ادبیّات تطبیقی اللسانیات الاجتماعیة الادب المقارن ادب السائقین العبارات المکتوبة علی السیارات مایکل هالیدای Drivers’ Literature Typewritten Manuscript comparative literature Michael Halliday Language Sociology هلیدی زبان ماشین‌نوشته‌ها بسامد اجتماعی نقش

fa ar en

چکیده:

میان زبان و پدیده‌های اجتماعی رابطه‌ای دوسویه برقرار است. این ارتباط بر ضرورت درک کارکردهای گوناگون زبان که بر عهدة جامعه‌شناسی زبان است تأکید می‌کند. مایکل هلیدی (1973) - از نظریه‌پردازان این عرصه -، نقش‌های ارتباطی زبان را به هفت دستة ابزاری، تنظیم‌کننده، تعاملی، فردی، تخیّلی، اکتشافی و اطّلاع‌رسانی تقسیم می‌کند و بر این باور است که این الگو را می‌توان در تمامی گونه‌های کاربردی زبان ردیابی کرد. از آنجا که ماشین‌نوشته‌ها به‌مثابة گونة کاربردی زبان، نقش مهمّی در بازگوکردن جزئیات فرهنگی دارد که رانندگان در آن نقش ایفا می‌کنند؛ لذا پژوهش حاضر بر آن است تا نظام زبانی ماشین‌نوشته‌های عربی و فارسی را براساس نقش‌های هفت‌گانة هلیدی و با هدف کشف میزان شباهت‌ها و تفاوت‌های ساختار زبانی آن‌ها بررسی کند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که ماشین‌نوشته‌های این دو زبان، بخش قابل توجّهی از ارزش‌های مشترک جوامع عرب‌زبان و فارسی‌زبان را منعکس می‌کند و ادبیّات موجود در آن‌ها نیز ازنظر زبانی، الگوی مشخّصی را دنبال می‌کند؛ بنابراین، جامعة آماری تحلیل محتوای ادبیّات رانندگان، به انسان‌شناسی و فرهنگ‌شناسی هر ملّت کمک شایانی خواهد کرد. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که بیشترین بسامد در ماشین‌نوشته‌های عربی و فارسی مربوط به نقش فردی و کمترین بسامد مربوط به نقش اکتشافی است؛ براساس این، بسامد قابل توجّه کاربرد نقش فردی، نشان‌دهندة تأثیرپذیری جوامع عرب‌زبان و فارسی‌زبان از شرایط اجتماعی روزگار معاصر است.

چکیده:

لا یمکن فهم اللغه بمعزل عن المجتمع الناطق بها، وهذا الامر یوکد علی ضروره فهم مختلف وظايف اللغه. یهتم علم اللسانیات الاجتماعیه بدراسه تاثیر جوانب المجتمع علی اللغه؛ ومن منظریها مایکل هالیدای (1973) اذ حدد وظايف اللغه فی سبع فيات وهی: الوظیفه الاداتیه، والتنظیمیه، والتفاعلیه، والشخصیه، والخیالیه، والاستکشافیه، والاعلامیه. یعتقد هالیدای انه یمکن تتبع هذا النمط فی جمیع الاستخدامات اللغویه. وبما ان العبارات المکتوبه علی السیارات -بوصفها نوعا من اشکال اللغه- تلعب دورا هاما فی عرض الثقافه التی تعیش فیها طبقه السايقی السیارات، فهذه الدراسه تسعی الی تبیین وظايف اللغه السبعه لهالیدای فی العبارات المکتوبه علی السیارات العربیه والفارسیه وذلک کشفا عن جوانب الشبه والافتراق بین اللغتین. ولتحقیق هذا الهدف جمعت هذه العبارات، ثم حللت وفقا لمنهج التحلیل الموضوعی. تشیر النتايج الی ان العبارات المکتوبه علی السیارات باللغه العربیه والفارسیه تعکس جزءا کبیرا من القیم المشترکه فی المجتمعات العربیه والایرانیه، ومن حیث البنیه فتتبع نمطا لغویا معینا. فعلی هذا تودی دراسه ادب السايقین الی انثروبولوجیه الشعوب واثنوغرافیتها. تشیر الدراسات الاحصايیه الی کثره تردد الوظیفه الشخصیه للعبارات المکتوبه العربیه والفارسیه وقله تردد الوظیفه الاکتشافیه لهما. وهذه الاحصايیه تکشف الستار عن تاثر المجتمعات العربیه والایرانیه بالظروف الاجتماعیه فی العصر الحاضر مباشره. <br /><strong> </strong>

خلاصه ماشینی:

از آنجا که ماشین‌نوشته‌ها به‌مثابة گونة کاربردی زبان، نقش مهمّی در بازگوکردن جزئیات فرهنگی دارد که رانندگان در آن نقش ایفا می‌کنند؛ لذا پژوهش حاضر بر آن است تا نظام زبانی ماشین‌نوشته‌های عربی و فارسی را براساس نقش‌های هفت‌گانة هلیدی و با هدف کشف میزان شباهت‌ها و تفاوت‌های ساختار زبانی آن‌ها بررسی کند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که ماشین‌نوشته‌های این دو زبان، بخش قابل توجّهی از ارزش‌های مشترک جوامع عرب‌زبان و فارسی‌زبان را منعکس می‌کند و ادبیّات موجود در آن‌ها نیز ازنظر زبانی، الگوی مشخّصی را دنبال می‌کند؛ بنابراین، جامعة آماری تحلیل محتوای ادبیّات رانندگان، به انسان‌شناسی و فرهنگ‌شناسی هر ملّت کمک شایانی خواهد کرد. ضرورت، اهمّیّت و هدف با توجّه به نقش مهمّ فرهنگ در برقراری ارتباط میان ملّت‌های مختلف، پژوهش حاضر بر آن است تا نظام زبانی حاکم بر عبارت‌های مندرج در بدنة خودروهای کشورهای عرب‌زبان و کشور ایران – ماشین‌نوشته‌ها - را براساس نقش‌های هفت‌گانة هلیدی (1973) بررسی کند؛ زیرا ماشین‌نوشته‌ها «به‌دلیل کثرت استفاده از ماشین در میان اقشار مختلف جامعه، بخش قابل توجّهی از فرهنگ و زبانِ گروهی از افراد جامعه را منعکس می‌کند» (نمري، 23/8/2016)؛ همچنین ادبیّات موجود در این ماشین‌نوشته‌ها ازنظر زبانی الگوی مشخّصی را دنبال می‌کند و نظام‌مند است که می‌توان آن را در سه دایرة معنایی کَلان، میانی و خُرد قرار دارد. نقش‌های زبانی ماشین‌نوشته‌های عربی و فارسی هلیدی (1973) برای زبان هفت نقش اصلی برشمرده است و با طرح یک الگو «در پی آن است تا کارکردهای اجتماعی زبان را در این تقسیم‌بندی بگنجاند» (یاکوبسن و پرسل 1 ، 2003: 17).

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود