چکیده:
رمان «وقت جنگ دوتارت را کوک کن» نوشته یوسف قوجق (1394)، رمانی اقلیمی، تاریخی است که توسعهطلبیهای روسیه تزاری در بیابانهای شرقی دریای خزر را در روایتی ادبی بازگو میکند. این رمان نخستین اثر ادبی است که با رویکرد رئالیسم اجتماعی، حقایق تاریخی، سیاسی و اجتماعی از نسلکشی مشهور به منطقه گوکتپه را بیان میکند.
در این پژوهش به شیوة تحلیل محتوا با رویکرد توصیفی تفسیری، انعکاس رویدادی تاریخی در این اثر ادبی بررسی شده است. نقطه عزیمت پژوهش بر دو پرسش قرار گرفته که آیا نویسنده توانسته با پرهیز از احساسات صرف، واقعهای تاریخی را انعکاس دهد؟ همچنین میزان ارجاعات تاریخی این رمان تا چه اندازه با اسناد تاریخی مطابقت دارد؟ تحلیل یافتهها نشان میدهد، نویسنده با انعکاس دقیق زمینههای حملة قشون روسیه تزاری طی سه نبرد با مردم ترکمن صحرا در سالهای 1873، 1878 و 1881میلادی، روایتی ادبی منطبق با اسناد تاریخی از چگونگی واقعه گوکتپه و مرگ قریب به پانزده هزار نفر در میان سکوت دولت قاجار و سرانجام انعقاد قرارداد آخال برای واگذاری بخشی از سرزمین ایران به روسیه تزاری را پدید آورده است.
خلاصه ماشینی:
نقطه عزیمت پژوهش بر دو پرسش قرار گرفته که آیا نویسنده توانسته با پرهیز از احساسات صرف ، واقعه ای تاریخی را انعکاس دهد؟ همچنین میزان ارجاعات تاریخی این رمان تا چه اندازه با اسناد تاریخی مطابقت دارد؟ تحلیل یافته ها نشان میدهد، نویسنده با انعکاس دقیق زمینه های حملۀ قشون روسیه تزاری طی سه نبرد با مردم ترکمن صحرا در سال های ١٨٧٣، ١٨٧٨ و ١٨٨١میلادی، روایتی ادبی منطبق با اسناد تاریخی از چگونگی واقعه گوکتپه و مرگ قریب به پانزده هزار نفر در میان سکوت دولت قاجار و سرانجام انعقاد قرارداد آخال برای واگذاری بخشی از سرزمین ایران به روسیه تزاری را پدید آورده است .
رمان «وقت جنگ دوتارت را کوک کن » نوشته یوسف قوجق (١٣٩٤) از جمله رمان های تاریخی است که روایتی اجتماعی سیاسی و فرهنگی از رویدادی مغفول در دورة قاجار (١٢١٠ـ١٣٤٣ق ) را بیان میکند.
رمان «وقت جنگ » نخستین رمانی است که با رویکرد رئالیسم اجتماعی حقایقی تاریخی، سیاسی و اخلاقی از جنگ مشهور به گوکتپه و به زعم نویسنده کینه ورزی ناصرالدین شاه نسبت به ترکمن ها را بیان میکند.
در این پژوهش زمینه های به وجود آمدن واقعۀ گوک تپه و محتوای تاریخی، سیاسی و اجتماعی رمان برای روشن شدن بخشی از تاریخ مغفول دورة قاجار بررسی شده است .
سرانجام میخاییل اسکوبلف با طرح موضوع حمل ونقل به عنوان مشکل اصلی حضور روسیه ، تلاش کرد تا خط آهن سواحل شرقی دریای خزر به طرف مناطق داخلی آسیای میانه احداث شود و از این طریق نیز لشکری مجهز برای سرکوبی ترکمن ها به آخال اعزام کرد (ریوکین ، ٢٥:١٣٦٦).