حکایت نجات دو جان معرفی و نقد

"3-در دورهء اسلامی معظم شهر ری از سوی مشرق‌ در جنوب کوه بزرگ ری(کوه بی‌بی شهربانو)واقع بوده‌ این کوه شهر را از شمال محدود می‌کرده و می‌بسته است‌ چنانکه مستوفی در ذکر ری گفته:«شهری گرمسیر است‌ و شمالش بسته و هوایش متعفن»5 قلعهء طبرک واقع بر فراز تپهء نقاره‌خانه که یاقوت‌ محل آنرا تعیین کرده در شمال شهر اسلامی ری در پای‌ کوه بزرگ ری و در سمت راست جادهء خراسان افتاده‌ بوده:مستوفی نیز به صورت دیگری جای آنرا نشان‌ می‌دهد:«قلعهء طبرک به جانب شمال در پای کوه افتاده‌ است،ولایت قصران در پس آن کوه افتاده است» مراد از کوهی که قلعه طبرک در پای آن و قصران‌ در پس آن کوه افتاده است همان کوه بزرگ ری است که‌ در گفتهء یاقوت در سمت چپ مسافر خراسان قرار می‌گرفت‌ نکتهء بازگفتنی در این مورد آنکه کسانی که کوه کارخانه‌ سیمان یا کوه سرسره را همان کوه طبرک و آثار آنرا قلعهء طبرک می‌پندارند اعتقادشان روی در صواب ندارد بدین‌ دلائل:نخست کوه کارخانه سیمان یا سرسره در پای کوه‌ بزرگ ری نیفتاده بلکه در امتداد آن از سوی مغرب واقع‌ شده و نمی‌تواند مصداق گفتهء مستوفی باشد. باری از محل جامع چنانکه گذشت 3 قرینهء مهم به‌ دست است:نخست آنکه همان طور که در صدر این گفتار گذشت در درون مدینه داخله یا شارستان ری واقع بوده‌ است دوم آنکه به قلعهء طبرک واقع بر فراز تپه نقاره‌خانه‌ نزدیک بوده است سوم آنکه در زمینی پست و سیل‌گیر قرار داشته است این قرائن محلی را در فاصلهء میان‌ تقی‌آباد و تپهء نقاره‌خانه نشان می‌دهد یعنی محلی که‌ نگارنده بقعهء ابراهیم خواص را در آن حدود در زیر حصار طبرک حدس زده است که بقعه در فاصلهء میان حصار طبرک و جامع ری قرار دارد."