چکیده:
در قرن 21، شهرها در چارچوب اقتصاد جدید جهانی به شدت با یکدیگر در رقابت هستند و هر یک سعی میکنند فرصتهای بیشتری را به سوی خود جذب کنند. در نظریههای نوین توسعهی شهری، نظریه شهر خلاق بیان میکند که طبقه خلاق کلید رشد اقتصادی و ثروت شهرها هستند، بنابراین شهرها بایستی بستری را برای جذب طبقه خلاق ایجاد کنند. با وجود اقدامات انجام شده در کشورهای توسعه یافته جهت استفاده از طبقه خلاق برای توسعه شهرها، اما ایران تاکنون آنطور که شایسته است نتوانسته از آنها بهرهمند شود. شهر نیشابور، به عنوان شهری که دارای تاریخ و فرهنگ غنی است و پتانسیلهای خلاق بودن را دارد به عنوان مورد پژوهی انتخاب شد. هدف پژوهش حاضر سنجش بسترهای جذب طبقه خلاق در نواحی شهر نیشابور است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و از نوع کاربردی است، اطلاعات موردنیاز از طریق روش اسنادی تهیه شده اند. در این پژوهش، با مروری بر اندیشههای نظریه پردازان، مشخص شد شهر خلاق شامل دو مولفه اصلی طبقه خلاق و بسترهای جذب طبقه خلاق است. بنابراین به تحلیل بسترهای جذب طبقه خلاق در نواحی شهر نیشابور پرداخته شده است تا بتوان دریافت به چه میزان این شهر آمادگی جذب طبقه خلاق و نهایتا ایجاد شهر خلاق را دارد. جهت تحلیل دادهها و رتبهبندی نواحی شهر نیشابور، از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) با استفاده از نرمافزار Expert Choice استفاده شده است و پس از استخراج نقشه رتبهبندی از نرمافزار GIS نتایج نهایی مورد تحلیل قرار گرفتهاند. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که ناحیه 7 بهترین وضعیت را به لحاظ بسترهای جذب طبقه خلاق دارد و نواحی 6 و 11 در رتبههای بعدی قرار دارند. نتایج پژوهش حاکی از عدم تعادل میان نواحی شهر نیشابور به لحاظ برخورداری از بسترهای جذب طبقه خلاق است به گونهای که عمدهی بسترها در نواحی مرکزی قرار دارند، که میتواند مانعی برای تبدیل شدن نیشابور به شهری خلاق به صورت یکپارچه باشد.
خلاصه ماشینی:
به منظور رتبه بندی نواحی شهر نیشابور از نظر وضعیت بسترهای جذب طبقه خلاق ، در ابتدا داده های مرتبط با هر سنجه برای نواحی ١٣ گانه شهری جمع آوری گردید و سپس امتیاز مربوط به هر سنجه به روش تقسیم بر میانگین رفع اختلاف مقیاس شد؛ از طرف دیگر برای هر یک از معیارها و سنجه های زیرمجموعه ی آنها به روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و با استناد به پرسشنامه های تهیه شده از گروه متخصص ، ضرایب اهمیتی لحاظ گردید و در ادامه ، امتیازات رفع اختلاف مقیاس شده در ضرایب اهمیت ، امتیاز نهایی هر سنجه برای هر ناحیه را مشخص نمود (جدول ٥)، شایان ذکر است که ضریب سازگار (CR ) فرایندتحلیل سلسله مراتبی، ٠.
این ناحیه به سبب آنکه در مرکز شهر و بخش تاریخی است و بازار مرکزی شهر در آن قرار گرفته است ، اکثر گردشگران و شهروندان را به سوی خود جذب کرده است که باعث شده اکثر کافه ها، رستوران ها و فضاهای دارای قابلیت تعاملات اجتماعی در این ناحیه شکل بگیرند ، همچنین به لحاظ معیار امکانات و خدمات شهری و سنجه های امکانات درمانی و فضای سبز آن بهترین وضعیت را در نواحی شهر دارد.