چکیده:
در سا لهای اخیر ساخت و انتشار جو کهای برخاسته از حوادث و
موضوعات خوشایند و ناخوشایند جامعه (جو کهای فاجعه) به یک پدیده
اجتماعی در ایران تبدیل شده است. بی شک دلایل پیدایش، ماهیت، محتوا و
کارکردها و کژکارکردهای این گفتمان نیازمند بررسی از ابعاد مختلف
جامع هشناسی، مردم شناسی و بررسی فرهنگ عامه است. این پژوهش با تمرکز
بر رویدادهای اخیر، به بررسی محتوایی جو کهای ساخته شده در خصوص
حادثه سیلاب گسترده در فروردین ماه 1398 در ایران م یپردازد. داده های
پژوهش مشتمل بر بیش از 100 جوک است که از شبکه های اجتماعی در
خصوص این حادثه گردآوری شد که با روش تحلیل محتوای کیفی کدگذاری
و سپس مقول هبندی گردید. یافت ههای پژوهش حاکی از آن است که پدیده
سیلاب منتهی به ساخت جو کهایی با مضامین سیاسی- انتقادی، اعتقادی-
مذهبی، جنسیتی و منفعلانه گردیده است. به عبارتی دیگر، بخش اعظمی از این
جو کها خنثی نبوده، برگرفته از تجربه زیسته و پیش زمینه ذهنی مخاطب
ایرانی هستند و دارای بار ارزشی سیاسی- اجتماعی و ایدئولوژیکی هستند.
Social Networking Sites are playing a significant role in advertising. Besides the conventional commercial ads, a new type of advertising, called “channel ads” or “link exchange” is growing in Telegram and Eitaa messengers. Deploying a variety of persuasion techniques, these ads aim at persuading users to clink on the hyperlink and join the advertised channels. Given the novelty of the issue, the present study aimed at identifying the persuasion techniques deployed in “channel advertising”. The corpus consisted of 100 advertising posts in five popular Telegram and Eitaa channels. Content analysis of the posts revealed a variety of persuasion techniques including “Narratives”, “Promised land”, “Anchors’, “Attracting Titles”, “+18”, “Scarcity”, “ Fear Appeal”, and “ Special Target Group”. The findings of the study reveal that channel advertisers, like commercial advertisers, use or misuse target groups' needs, wants, desires as well as religious beliefs and values. The complexity of the virtual world definitely demands heightened attention to cultivating media literacy.
خلاصه ماشینی:
هرچند این دست جوکها غالباً حیاتی کوتاه‌مدت دارندء بیان مسائل اجتماعی» سیاسی» مذهبی و دینی در ژانر طنز با کارکردها و کژکارکردهایی همراه است و بی‌شک اندیشه‌هایی را بنا می‌گذارد که در طولانی‌مدت اثراتی مثبت و يا منفی بر افکار جامعه برجای خواهند گذاشت اهميت و ضرورت پژوهش در سالهاي اخير شبکه هاي اجتماعي همچون وايبر١، واتساپ و تلگرام از محبوبيت ويژهاي در ايران برخوردار شدهاند (نعمتي فر، خجسته باقر زاده، کاظمي، ١٣٩٧: ١٤٥) و باوجود فيلترينگ ٢ رسمي شبکه پيامرسان تلگرام در ارديبهشت ماه ١٣٩٧، اين پيامرسان بنا بر «اظهارات برخي مسئولان که خبر از کاربران چند دهميليوني پوسته هاي غيررسمي تلگرام ميدهند» همچنان در صدر رسانه هاي مجازي در ايران قرار دارد.
روزانه حجم بالايي از اطلاعات در قالب متن ، تصوير و فيلم در شبکه هاي اجتماعي منتشر ميشود که بخشي از آن لطيفه ها، شوخيها و جوکهاي توليدشده توسط کاربراني است که با استفاده از حاشيه امن ايجادشده، به صورت ناشناس به خلق جوکها ميپردازند (سفيري و شهرزاد، ١٣٩٥: ٨٤ ; ٤ ٢٠١١ ,Davies) ساير کاربران اين شبکه ها نيز با فوروارد٣ کردن، تغيير دادن محتوا، شخصيت ها، رسم الخط ، ايموجي ٤ها و ادبيات جوکها، کامنت ٥ گذاشتن و لايک ٦ کردن آنها به نشر و انتقال آنها کمک ميکنند.
براي نمونه ، سفيري و شهرزاد (١٣٩٥: ٩٣-٩٥) با تحليل تماتيک بيش از پانصد جوکهاي مبادله شده در نرمافزار «اتاق جوک» به مقوله هاي متعددي همچون جوکهاي منفعلانه (جوکهايي که غالبا هدفي جز خنداندن از طريق بازي با کلمات يا دست انداختن خواننده ندارند)، جوکهاي مرتبط با جنسيت (رواج روابط آزاد خارج از عرف، به سخره گرفتن ازدواج و تفاوتهاي جنسي زنان و مردان)، جوکها با ماهيت مذهبي و اعتقادي، و جوکهاي انتقادي (نقد يا تمسخر خود، خانواده، مسائل روز اقتصادي و سياسي و قوميتي و غيره) دست يافتند.
(
, 
, 
)
