چکیده:
نظام تامین اجتماعی ایران در حوزه بیمه اجتماعی با مشکلات متعددی مواجه است که بخش اعظم آن به عملکرد صندوقهای بازنشستگی مربوط است؛ به همین جهت بانک جهانی حرکت به سمت وحدت صندوقها را برای نظام تامین اجتماعی ایران توصیه نموده است. مقاله کنونی با توجه به مشکلات ناشی از تعدد صندوقهای بازنشستگی در ایران، به واکاوی ابعاد مختلف ادغام صندوقهای بازنشستگی بهعنوان یک ساز و کار اصلاحی پرداخته است. در این راستا در قالب دو بخش، ابتدا در بخش نخست، مفهوم، ضرورت و مرجع صلاحیتدار برای ادغام صندوقهای بازنشستگی توضیح و پس از آن در بخش دیگر، مهمترین موانع و مشکلات ادغام آنها در ایران تبیین شده است. یافتههای این مقاله بیانگر آن است اگرچه ادغام صندوقهای بازنشستگی ایران، امری ضروری است و میتواند از بسیاری از مشکلات موجود در حوزه بیمهای بکاهد؛ اما تحقق این موضوع با موانع و مشکلات متعددی مواجه است که مهمترین آنها موانع حقوقی و ساختاری هستند. رفع موانع موجود، در درجه نخست مستلزم راهکاری تقنینی است. با این حال از آنجایی که تجربه نظام تامین اجتماعی ایران نشان داده است وضع قانون در این زمینه به تنهایی راه به جایی نخواهد برد، پشتیبانی و حمایت مدیران عالی کشور از ادغام صندوقهای بازنشستگی ضرورتی اجتنابناپذیر است.
خلاصه ماشینی:
با اين حال ، رويه موجود در نظام تأمين اجتماعي کشورها نشان مي دهد در برخي از کشورها صرف وجود صندوق هاي متعدد سبب پيدايش فضاي رقابتي نشده و يا فضاي رقابتي موجود پس از سپري شدن چند دهه از پيدايش صندوق ها، بشدت تضعيف شده است ؛ به همين جهت ، برخي از دولت ها با پيدايش چنين وضعيتي ، تعدد صندوق ها را فاقد کارايي لازم دانسته و مبادرت به ادغام تمام يا برخي از صندوق هاي بازنشستگي فعال در کشور خود نموده اند (٢٠٠٦،Dreu،Bikker).
حال بايد ديد در نظام تأمين اجتماعي ايران ، تعدد صندوق ها از حيث وجود رقابت ميان آنها داراي کارايي لازم است ؟ در پاسخ بايد گفت ، تعدد صندوق هاي بازنشستگي ، زماني موجب ايجاد فضاي رقابتي مي شود که صندوق ها از نوع باز بوده و امکان عضويت همه اشخاص در آنها وجود داشته باشد؛ زيرا در غير اين صورت ، يعني زماني که صندوق ها از نوع بسته باشند و فقط امکان عضويت گروه خاصي در آنها فراهم باشد افراد براي عضويت در صندوق ، حق انتخاب نداشته و در نتيجه ، رقابت بين صندوق ها و به تبع آن ارتقاي مزايا نيز شکل نخواهد گرفت .