چکیده:
خدای متعال در آیه «... کونوا مع الصّادقین» به‌صورت مطلق مومنان را به همراهی با «صادقین» فراخوانده است. پرسش اصلی آن است که صادقین در این آیه عام است یا خاص؟ در صورت خاص‌بودن، مصداق آن کیست که خدا مومنان را به‌صورت مطلق به تبعیت از آنها فرمان داده است؟ مفسران شیعه با استناد به روایت‌های فریقین و با طرح استدلال عقلی، مصداق صادقین را امام علی علیه السّلام و جانشینان معصوم آن حضرت دانسته‌اند، اما مفسران اهل‌سنت در این باره دارای اختلاف نظر هستند؛ برخی مصداق آن را مهاجران، برخی مهاجران و انصار، برخی خلفاء راشدین، برخی متخلفین از غزوه تبوک، برخی اهل حلّ و عقد و تعدادی نیز امام علی علیه السّلام و اصحاب او دانسته‌اند. در پژوهش پیش‌رو، دیدگاه‌های مختلف با روش توصیفی تحلیلی، مورد بازکاوی قرار گرفته و با استناد به مستندهای نقلی و استدلال عقلی، مصداق صادقین را امام علی علیه السّلام و اهل بیت معصوم پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم معرفی شده است.
خلاصه ماشینی:
همراه بودن با صادقین در آخرت این دیدگاه هرچند نوعی نوآوری در تفسیر آیه مورد بحث به‌شمار می‌رود و با إستناد به برخی آیات دیگر می‌توان برای آن استدلال نمود (مثل آیه 69 سوره نساء)، اما نه سیاق آیه، نه شأن نزول آیات پیرامونی و نه شیوه چینش واژگان در آیه، آن را تقویت نمی‌کند؛ چون ماجرای مطروحه در این آیات، پیرامون عدم صداقت برخی از صحابه در ابراز وفاداری عملی و إجرای تعهد ایمانی نسبت به پیامبر| بوده است.
اگر این تشخص مصداق را که از آغاز وجود داشته، نادیده بگیریم، در این صورت یا مقصود از «صادقین» همواره گروهی برگزیده و ممتاز در میان أمت اسلامی است که در موقعیت و مقام الهام‌بخشی و هدایت‌گریی برای سایر أعضای أمت تا روز قیامت به‌سوی صراط مستقیم، نقش‌آفرین بوده و مرجعیت دارند، که البته در این صورت نیز حتما مصداق‌های آن جمع ممتاز و شاخص می‌بایست برای أمت مشخص و قابل شناسایی باشد تا امکان مراجعه أمت به آنها و الگو‌گیری از آنان ممکن باشد و یا آنکه مقصود از دعوت عام در آیه این است که لازم است همیشه مؤمنان أمت اسلام با افراد صادق‌تر از خویش (در قالب سلسله مراتب صداقت) همراه شوند و پیوسته نگاهشان به لحاظ روحی و معنوی به افراد صادق‌تر و برتر از خود باشد، که نتیجه این سخن نیز در نهایت به همان برداشت پیشین می‌انجامد؛ چراکه در زنجیره پایانی صادقین، جمعی شاخص قرار خواهند داشت، که سرسلسله همه صادقین در میان أمت اسلام خواهند بود، و برترین مصداق صادقین به‌شمار می‌آیند.
(
, 
, 
)
