چکیده:
از جمله مهمترین اتفاقاتی که تاثیر بسزایی در تحولات الاهیاتی قرن بیستم داشت، فاجعه بزرگ هولوکاست بود؛ تا جایی که الاهیات و حتی جهان را به قبل و بعد از هولوکاست تقسیمبندی میکنند. چنین رخداد مهمی تصور از خدای سنتی را به پرسش کشید و الاهیدانان یهودی و مسیحی را بر آن داشت تا در تبیین و توجیه این رویداد و نقش خدا در جهان، مفاهیم و تلقیهای تازهای از خدا مطرح کنند. در این مقاله کوشیدهایم با رویکردی پدیدارشناسانه، پاسخهای برخی از مهمترین الاهیدانان یهودی به پیامدهای الاهیاتی هولوکاست و تصور از خدا در الاهیات پساآشویتس یهودی را، در قالب پاسخهای سنتی و مدرن، بررسی و نقد کنیم.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله کوشیدهایم با رویکردی پدیدارشناسانه، پاسخهای برخی از مهمترین الاهیدانان یهودی به پیامدهای الاهیاتی هولوکاست و تصور از خدا در الاهیات پساآشویتس یهودی را، در قالب پاسخهای سنتی و مدرن، بررسی و نقد کنیم.
این قسمت از تورات در ادبیات هولوکاست برای تبیین مداخلهنکردن خدا در نجات آنهایی که قربانی میشوند بسیار استفاده میشود ((Ramras-Rauch & Michman, 1985: 6، و رایجترین پاسخ به مسئله رنج است.
از نظر کتاب ایوب، کارکرد شرور در زندگی انسان این است که انسانها خود خدا (و نه دلیل او برای تجویز شر) را دریابند.
آنچه از کتاب ایوب در تبیین هولوکاست میآموزیم این است که اگر انسانهای عادل رنج میکشند ولی با بیتوجهی خدا روبهرو هستند، رنجشان برای اثبات وفاداریشان است.
مارتین بوبر (Martin Buber) با مطرحکردن این مسئله که مخفیبودن مساوی با عدم نیست و در آینده خدا خود را آشکار خواهد کرد (Katz, Shlomo & Greenberg, 2007: 371)، از دوران ما با عنوان «کسوف خدا» (Eclipse of God) سخن گفت؛ زمانی که بین انسانها و خدا حجابی قرار گرفته و پردهای از سردرگمی، لجاجت یا روح پلید مانع مواجهه خدا با انسان باشد.
5. در بحث خدای خودمحدودساز و اعطای اختیار به انسانها پرسشی که مطرح میشود این است که: آیا خدایی که عالم مطلق، قادر مطلق و خیر محض است، نمیتوانست جهانی را به وجود آورد که در آن اختیار باشد اما شر کمتر باشد یا اصلاً نباشد؟ به عبارت دیگر، اگرچه غذادادن و توجهکردن به بیمار یا فرد گرسنه فضیلت خوبی است، اما بهتر نبود که نه مریضی وجود میداشت و نه گرسنهای، تا نیازی به این توجهات هم نباشد؟ از طرفی، خدا میتوانست به ما ظرفیت بیشتری برای تربیت اخلاقی بدهد که تمایل کمتری به شر داشته باشیم!