چکیده:
پرسش اساسی پژوهش این است که آیا فقط نام اصطلاحات در منطق سهروردی با منطق مشاء فرق دارد یا او دیدگاههای متفاوت با مشاء نیز داشته است؟ به عبارت دیگر نوآوریهای شیخ اشراق در منطق چیست؟ منطق معرفی شده شیخ اشراق سادهتر است؛ چراکه او از جمله دانشمندانی است که در منطق نگاری، از نظام دوبخشی ابن سینا تبعیت نموده است. بررسی نظام فکری سهروردی از جمله اندیشههای منطقی او که تاکنون به طریقی نظام یافته بررسی نشده است، رهیافتی برای رسیدن به این هدف است. با روشی عقلی - تحلیلی در منطق سهروردی می توان گفت که او سعی داشته تا با نگرش خاص خود به بازسازی نظام منطق ارسطو اقدام کند. او بر منطق اشکالاتی وارد کرده که میتوان به اشکال بر نظریه تعریف ارسطوئی، عکس، کیفیت و کمیت قضایا، قیاس ارسطوئی و اشکال چهارگانه آن اشاره کرد. در این منطق بیشتر سعی شده تا به کلیات پرداخته شود؛ وی برخی قسمتهای منطق ارسطوئی مانند کلیات خمس و مقولات را از دایره منطق خارج دانسته است. در باب مغالطات نیز نظر وی این است که باید با دیدی کاربردی به آنها نگریست و دایره آن را به مباحث فلسفی میکشاند. درنهایت میتوان گفت منطقی که سهروردی پیشنهاد کرده تنها در نظام فلسفی وی معنا دارد. در منطق اسلامی، اکثر منطقدانان به همان منطق ارسطویی بسنده کرده و به منطق اشراق توجه کمتری شده است، در حالی که طبق نظر سهروردی شناخت کامل فلسفه اشراق منوط به شناخت منطق اشراقی است.
خلاصه ماشینی:
عيار منطق سهروردي 1 علي اصغر جعفري ولني چکيده پرسش پژوهش اين است که آيا فقط نام اصطلاحات در منطق سهروردي با منطق مشاء متفاوت است يـا او ديـدگاههاي متمايزي از مشاء نيز داشته است ؟ به عبارتي نوآوريهاي منطقي شيخ اشراق چيست ؟ به نظر ميرسد منطق معرفيشده شيخ اشراق ساده تر است ؛ چراکه او در منطق نگاري، از نظام دوبخشي ابن سينا تبعيت کرده و براساس تحويل پـذيري قضـايا، بـه وضع اصطلاحات خاصي دست زده است که ميتوان آن را يـک اصـل سـاده کننـده بسـياري از قواعـد منطقـي دانسـت .
نهايتًا ميتوان گفت درحاليکه اکثر منطق دانـان اسـلامي، بـه همـان منطـق ارسـطويي بسـنده کـرده انـد، منطـق پيشـنهادي سهروردي تنها در نظام فلسفي وي معنا دارد و براي شناخت کامل فلسفه اشراق ساخته شده است .
مسائل منطقي سهروردي و اصطلاحات خاص او در منطق عبارتنداز: تصور و تصـديق ، معنـاي شـاخص ، تحقق کلي در خارج ، اقسام معارف انسان ، شرايط تعريف ، قضايا و احکام آن ، قياس ، برهان و مغالطات ، که در آنها به نوعي آراي مشائيان را مورد نقد قرار داده و نوآوريهايي داشته است .
سهروردي براساس تحويل پذيري قضايا در اقسام قضيه حمليه ، اصطلاحات خاصي بـه کـار بـرده اسـت کـه ميتوان آن را يک اصل ساده کننده بسياري از قواعد منطقي مانند قاعده تنـاقض و قياسـهاي مختلطـه دانسـت .