چکیده:
رمزپردازی روشی است که از دیرباز در دو ساحت عینی و معرفتی برای انتقال معانی استفاده شده است. در ساحت عینی یک پدیده به عنوان رمزی از یک حقیقت یا معنا تلقی میگردد و از کاربردهای مهم آن در عرصه معرفت بیان معانی و حقائق متافیزیکی در قالب رموز است؛ لذا همواره ادیان و مکاتب مختلف عرفانی و باطنی از این شیوه بهره بردهاند. در فرهنگ اسلامی نیز در آثار سهروردی و عرفا به شکل گستردهای این امر نمایان است. با توجه به جایگاه مهم حکمت متعالیه در حکمت اسلامی این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که فرایند رمزپردازی در عرصه معرفت در اندیشه ملاصدرا چگونه است؟ آیا در چارچوب معرفتی وی میتوان روشی را برای کشف رمز و دستیابی به حقیقت رمزها ارائه داد؟ تحلیل و بررسی آموزههایی نظیر ادراک خیالی، شهود، تأویل و معرفت نفس میتواند ما را در رسیدن به مطلوبمان یاری رساند؛ بر اساس نتایج حاصله چارچوبی فراهم میگردد که بنیانی عقلانی و قوی برای رمزپردازی در عرصه معرفت خواهد بود و همچنین معیاری را برای ارزیابی و تشخیص رمزپردازیهای صحیح و عقلانی در اختیار قرار میدهد.
Symbolism is the method that’s used in two fields of existence and knowledge. In existence one thing consider as a symbol of a truth or meaning; and one of the important usage of symbolism in knowledge is expression and recognition metaphysical truth and meanings. Therefore, it has always been used in various religions and mystical schools. This way has a history in Islamic culture and civilization. We can find it in Suhrawardi’s illuminationist philosophical tradition and Islamic mysticism widely. Considering the effective position of Transcendental wisdom in Islamic wisdom this essay try to answer this questions that how’s the process of symbolism in knowledge in Mulla sadra’s thought? Is it possible to find a method for decoding and hermeneutic in Mulla sadra’s epistemology framework? Analyzing thoughts like imaginary perception, intuition, interpretation (Taa’wil), and self-knowledge, can aid us to access our aim. Therefore, the epistemology of Transcendental wisdom provide a framework in which the symbolism will be strong and rational and also prepare a criteria for evaluating and identifying correct and rational symbolism.
خلاصه ماشینی:
با توجه به جايگاه مهم حکمت متعاليه در حکمت اسلامي اين پژوهش در پي پاسخ به ايـن سـؤال اسـت کـه فراينـد رمزپـردازي در عرصـه معرفت در انديشه ملاصدرا چگونه است ؟ آيا در چارچوب معرفتي وي ميتوان روشي را براي کشف رمـز و دسـتيابي بـه حقيقت رمزها ارائه داد؟ تحليل و بررسي آموزه هايي نظير ادراک خيالي، شهود، تأويل و معرفت نفس مـيتوانـد مـا را در رسيدن به مطلوبمان ياري رساند؛ بر اسـاس نتـايج حاصـله چـارچوبي فـراهم مـيگـردد کـه بنيـاني عقلانـي و قـوي بـراي رمزپردازي در عرصه معرفت خواهد بود و همچنين معياري را براي ارزيابي و تشخيص رمزپردازيهاي صحيح و عقلانـي در اختيار قرار ميدهد.
از آنجا که اين شيوه بايد بـر مبـاني و چـارچوب هـاي معرفتـي و عقلانـي اسـتوار باشـد تـا از کـاربردي معقـول برخـوردار شـود؛ لـذا ايـن پـژوهش بـه دنبـال تبيـين ايـن امـر اسـت کـه بـا توجـه بـه مبـاني و چـارچوب هـاي معرفت شناختي حکمت متعاليه که از مکاتب حکِمي مهم و مؤثر در عرصۀ فلسفه و حکمت اسلامي است ، آيـا ميتوان چگونگي رمزپردازي در عرصه معرفت را تبيين نمود؟ آيا شيوه اي را براي کشف رمـز مـيتـوان ارائـه نمود؟ جهت نيل به اين مطلوب در اين پژوهش از روش توصيفي- تحليلي استفاده شده است .
با توجه به آنچه بيان شد روش کشف رمز در حکمت صدرا داراي سه رکن است : رکن اول اين است کـه ظاهر رمز را بايد حفظ نمود و به عبارتي ديگر نبايد به عنوان دستيابي به حقيقـت ظـاهر رمـز مـورد انکـار واقـع شود.