چکیده:
هدف: با توجه به اهمیت گزارش حسابرس و پیامدهای تغییر آن در محیطهای مختلف قانونی، سیاسی و اقتصادی و در نظر گرفتن تحولات اخیر جهان در گزارش حسابرس، این پژوهش با هدف بررسی ایرادهای گزارش کنونی حسابرس و نیز، شناسایی چالشها و فرصتهای اجرای استاندارد بینالمللی حسابرسی 700 (تجدیدنظر شده 2015) و 701 (جدید) در ایران انجام شده است. روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی و ابزار مصاحبه عمیق استفاده شده و به همین منظور با 18حسابرس و 15سرمایهگذار با تجربه مصاحبه شده است. یافتهها: در این پژوهش ایرادهای گزارش کنونی حسابرس در ایران (شکل، محتوا، ارائه گزارش حسابرس) و ریشههای آن (اقتصادی، قانونی، حرفه حسابرسی، گزارشگری شرکتی، استانداردهای حسابرسی و انتظارات) و همچنین چالشها (مقاومت حسابرسان، مشکلات اجرای استاندارد، افزایش ریسک گزارشگری، مقاومت صاحبکار و افزایش احتمال سردرگمی و تفاوت در برداشت استفادهکنندگان از موضوعهای کلیدی حسابرسی)، فرصتها (ارتقای گزارش حسابرس و حرفه حسابرسی، افزایش ارتباطات، بهبود تصمیمگیری سرمایهگذاران و کمک به مدیریت) و راهبردهای لازم (آموزش، ضمانتهای کافی برای اجرا، استانداردگذاری و نحوه اجرا) بهمنظور اجرای صحیح گزارش جدید حسابرس شناسایی شدند. همچنین موضوعهای کلیدی حسابرسی از دیدگاه حسابرسان و سرمایهگذاران و سایر تقاضای اطلاعاتی سرمایهگذاران از گزارش حسابرس از دیدگاه سرمایهگذاران استخراج شد. نتیجهگیری: بر اساس یافتههای پژوهش، سطح کنونی گزارش حسابرس از سطح استاندارد فعلی فاصله بسیاری دارد و نیازمند اقدامهای مؤثر از جمله افزایش نظارت بیشتر بر حرفه حسابرسی توسط مراجع ذیصلاح و افزایش کیفیت گزارش حسابرس برای رفع ایرادهای گزارش کنونی حسابرس است. یافتههای این پژوهش ضمن دانشافزایی در حوزه حسابرسی، بینشی را برای مرجع استانداردگذار حسابرسی و سازمان بورس و اوراق بهادار، بهعنوان مقام ناظر فراهم میکند تا بتوانند با در نظر گرفتن فرصتها و چالشهای پیشرو، در مسیر تحقق اهداف در نظر گرفته شده برای گزارش جدید حسابرس، گامهای مؤثرتری بردارند.
Objective: This study examines the challenges and opportunities in impelimenting of International Standard of Auditing 700 (revised 2015) and 701 (new) in Iran in terms of the recent transformations in auditor report and potential impacts of its change on various political, legal and economic environments. Methods: We perform qualitative content analysis and in-depth interview among experienced group of 18 auditors and 15 investors. Results: This study has identified the defects in the present report in Iran (Form, content, presentation of the auditor report) and its roots (economic, legal, the audit profession, corporate reporting, auditing standards and expectations), as well as the challenges (auditor resistance, problems in execution of standards, increase in reporting risks, client resistance and increased probability of confusion and diversity in user perception of Key Audit Matters) Opportunities (promotion of auditor report and the audit profession, enhanced relations, improved investor decision making and management assistance) and the required strategies (training, adequate standard setting performance warrantees and method of performance) for the proper execution of the new audit report. Moreover, Key Audit Matters from the point of view of auditors and investors as well as other informational needs of investors have been extracted from the audit report. Conclusion: According to the findings, the current level of the report is quite different from standard levels being applied, and effective action is required for resolving defects observed in the current auditor report, including increased supervision on the audit profession by related authorities as well as an increase in the quality of the auditor report. Moreover, findings of this research shall contribute to the body of knowledge in the field of auditing, and provide a perception- through consideration of opportunities (including upgrading the auditor report and the audit profession, improving investor decision making, etc.) and challenges encountered (such as auditor and client resistance, etc.)- by regulators including standard setting authorities in auditing, the Securities Exchange Organization can act as supervisory authorities and pave the way towards more effective achievement of objectives set for the new audit report.
خلاصه ماشینی:
یافته ها: در این پژوهش ایرادهای گزارش کنونی حسـابرس در ایـران (شـکل ، محتـوا، ارائـه گـزارش حسـابرس ) و ریشـه هـای آن (اقتصادی ، قانونی ، حرفه حسابرسـی ، گزارشـگری شـرکتی ، اسـتانداردهای حسابرسـی و انتظـارات ) و همچنـین چـالش هـا (مقاومـت حسابرسان ، مشکلات اجرای استاندارد، افزایش ریسـک گزارشـگری ، مقاومـت صـاحبکار و افـزایش احتمـال سـردرگمی و تفـاوت در برداشت استفاده کنندگان از موضوع های کلیدی حسابرسی )، فرصت ها (ارتقای گزارش حسابرس و حرفه حسابرسی ، افزایش ارتباطـات ، بهبود تصمیم گیری سرمایه گذاران و کمک به مدیریت ) و راهبردهای لازم (آموزش ، ضمانت های کافی بـرای اجـرا، اسـتانداردگذاری و نحوه اجرا) به منظور اجرای صحیح گزارش جدید حسـابرس شناسـایی شـدند.
The Association of Chartered Certified Accountants اما انجمن حسابداران آمریکا١ (٢٠١٣)، ساختار کنونی گزارش حسابرس را مفید می داند و معتقد اسـت اضـافه کـردن بخش موضوع های کلیدی حسابرسی در گزارش حسابرس ، ارزش افـزوده نـدارد و بـه شـفافیت و مفیـدبودن گـزارش را کاهش می دهد.
برای مثال ، اگر یافته های پژوهش حاضر با یافته های پژوهش جعفری و ملانظـری (١٣٩٧) مقایسـه شـود، مشخص می شود که با توجه به فضای ایران ، چه مواردی از نظر حسابرسان ایرانی بـه عنـوان ایرادهـای گـزارش کنـونی حسابرس شناسایی شده است ؟ سطح گزارش کنونی حسابرس در ایران نسبت به سطح بین المللی چگونه است ؟ و تـا چـه اندازه نیاز به افزایش نظارت مراجع حرفه ای و قانون گذار بر خروجی فرایند حسابرسـی احسـاس مـی شـود؟ همچنـین ، در پژوهش حاضر به بررسی دیدگاه سرمایه گذاران به عنوان استفاده کنندگان اصلی گزارش حسابرس پرداخته شـده کـه ایـن دیدگاه تاکنون در ایران بررسی نشده است .
Enhancing the value of Auditor Reporting: Exploring options for change consultation paper may 2011, https://www.