چکیده:
تلاش متفکران ایرانی با مسئله غربشناسی منجر به شکلگیری طیفهای مختلف فکری از غربزدگی تا غربستیزی شده است. در این میان، شناخت دیدگاههای متفکران فعال گفتمان اسلام انقلابی در محیط جمهوری اسلامی بخاطر تاثیرگذاری در سپهر نظر و عرصه عمل حایز اهمیت است. شناخت ماهیت و نوع نگاه آیت الله خامنهای به تمدن غرب مسئلهای اساسی در فهم جهت گیری و چگونگی تعامل یا تقابل انقلاب اسلامی با این پدیده میباشد. راهبرد تمدنی انقلاب اسلامی در دیدگاه حضرت آیت الله خامنهای بیانگر نگاه انتقادی ایشان به تمدن غرب میباشد. این نوشتار با بکارگیری روش تئوری داده بنیاد، درصدد پاسخ به این سوال اصلی است: «رهیافت انتقادی آیت الله خامنهای نسبت به تمدن غرب چیست؟». یافتهها بر این نکته تاکید دارد که هسته اصلی نگاه انتقادی حضرت آیت الله خامنهای، استعاره جاهلیت مدرن است. در این نگاه، تمدن غرب در تداوم مسیر جاهلیت صدر اسلام گام بر میدارد. نشانههای این مسیر جاهلیت در خشونت رفتاری(سلطه، کشتار جمعی، غارت منابع، فقر جوامع) و طغیان شهوت(تبرج زنان) میتوان یافت. در این میان، انقلاب اسلامی با ارائه گفتمان اسلام ناب محمدی(ص) در مسیری خلاف جاهلیت گام برداشته و خواهان عملیاتی کردن پیام بعثت نبوی (ص) برای زدودن جاهلیت مدرن است.
خلاصه ماشینی:
استعاره جاهلیت نوین و نقد تمدن غرب در دیدگاه حضرت آیت الله خامنهای مهدی نادری باب اناری/ استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه شاهد Mahdinaderi35@gmail.
شناخت ماهیت و نوع نگاه آیت الله خامنهای به تمدن غرب مسئلهای اساسی در فهم جهت گیری و چگونگی تعامل یا تقابل انقلاب اسلامی با این پدیده است.
راهبرد تمدنی انقلاب اسلامی در دیدگاه حضرت آیت الله خامنهای بیانگر نگاه انتقادی ایشان به تمدن غرب میباشد.
به صورت خاص، نگاه انتقادی حضرت آیت الله خامنهای به تمدن غربی در طول قریب به سه دهه از رهبری انقلاب اسلامی، بصورت راهبردی سلبا به نفی مسیر تمدن غرب و ایجابا به حرکت به سمت تمدن نوین اسلامی منجر شده است.
مفهوم شناسی جاهلیت استعاره جاهلیت، استعارهای است که آیت الله خامنهای برای بیان وضعیت تمدنی غرب از آن بهره میجوید.
به اعتقاد آیت الله مکارم شیرازی دلالت این آیه بیان حکم حجاب برای سایر زنان بوده و بی بندوباری و برهنگی زنان در تمدن کنونی غرب بیانگر آن است که جاهلیت اولی در مقابل جاهلیت قرن بیستم است (مکارم شیرازی، 1380 ، ج17 : 315).
نظر به اینکه استعاره جاهلیت هسته اصلی نگاه انتقادی آیت الله خامنهای در شناخت و نقد تمدن غرب است؛ برای انجام کدگذاری باز، مجموعه بیانات مقام معظم رهبری از سال 1368 تا 1395 به عنوان نمونه مطالعاتی انتخاب شد.
در این میان، دیدگاه حضرت آیت الله خامنهای در شناخت و نقد تمدن غربی، معرف رویکرد «الهیات سیاسی اسلام» مبتنی بر قرائت شیعی و گفتمان اسلام سیاسی در ایران معاصر است.