چکیده:
مقاله حاضر، به بررسی ساخت مجهول، در گویش تالشی میپردازد. این گویش، در برخی نواحی استان گیلان رواج دارد و به سه گونه مرکزی، شمالی و جنوبی دستهبندی میشود. روش پژوهش، تلفیقی از میدانی و کتابخانهای است. دادههای پژوهش، به روش میدانی و از طریق مصاحبه با 30 گویشور بومی روستای سه سار گردآوری شدهاند. در چارچوب نظری، از یافتههای مرتبط سایر پژوهشگران نیز استفاده شد. گونة مورد بررسی در این مقاله، از نوع جنوبی بود که در روستای سه سار رایج است. این گویش دارای دو نظام حالت فاعلی - مفعولی و کنایی - مطلق است. بر این مبنا، مقالة حاضر، به بررسی چگونگی ساخت مجهول در این دو نظام حالت میپردازد تا به پرسشهایی پاسخ دهد. آیا در این گویش ساخت مجهول وجود دارد؟ همچنین، با وجود این دو نظام حالت، مجهولسازی در آن چگونه انجام میگیرد؟ یافتههای پژوهش نشان داد که در گویش تالشی سه سار، ساخت مجهول وجود دارد. هر چند در این گویش ساخت مجهول با حذف عامل صورت میگیرد، اما در مواردی نیز عامل از جمله حذف نمیشود. بلکه، با تغییر جایگاه بعد از مفعول به صورت شناسه مبهم متصل میآید. همچنین ساخت مجهول فقط در صورتی به صورت همزمان در ساختهای کنایی رخ میدهد که عامل از جمله حذف نشود.
خلاصه ماشینی:
از سوی دیگر، این گویش دارای دو نظام حالت کنایی – مطلق ١ و فاعلی – مفعولی ٢ نیز هست که بـه شـرح آن هـا در زیر پرداخته می شود.
در گویش تالشی سه سار، این تفاوت 1 ergative-absolutive 2 nominative-accusative و همانندی در رفتار گروه های اسمی با حالت نمایی نشان داده می شود.
بر خـلاف نظـام حالـت کنایی -مطلق ، در نظام حالت فاعلی -مفعولی ، مانند زبان فارسی و انگلیسی ، فاعل بند لازم و متعدی همانند هم عمل می کنند و مفعول بند متعدی نسبت به آن ها متفاوت است .
p ,٢٠١٢ ,qouted from Atlamaz ;١٩٨٦ ,Masam &Levin ) وجود حالت نمای کنایی در ساخت مجهول را ممکن نمی دانند و زبان های کنـایی را فاقـد سـاخت مجهـول مـی داننـد.
او بـا بررسی شواهدی از فارسی باستان و تحلیل و مقایسه آن ها نتیجه می گیـرد کـه فارسـی باسـتان فاقـد ساخت کنایی است و منشا آن در زبان های ایرانی را سـاخت واژی مـی دانـد.
p ,٢٠٠١ ,Ahmadi Givi) می نویسد در مجهول سازی زبان فارسـی ، پـس از حذف نهاد، از ساخت های گوناگون فعل معین «شدن » (با در نظر گـرفتن زمـان اصـلی )، بـه همـراه صفت مفعولی فعل اصلی استفاده می شود.
برای نمونه ، در این قسمت صورت مجهول فعل های متعدی مانند خوردن ، پاک کردن و کنـدن بـه زمان های حال و گذشته آورده می شود: فعل خوردن : )to eat(hærde(n) .
ir shown by the case marker >– i focuses mainly on how passivization is done in these diferent systems which are called nominative-accusative and ergative-absolutive and both exist in this dialect.