چکیده:
افزایش روزافزون داده‌ها و ضرورت تحلیل و بهره‌گیری از آن‌ها و نیز رقابت برای پاسخگویی به نیاز مخاطبان، گرایش رسانه‌ها به «دیتا ژورنالیسم»[1] را افزایش داده است. درک نقش و اهمیت دیتا ژورنالیسم می‌تواند موجبات استفاده از آن را در ایران فراهم کند. این پژوهش باهدف بررسی نقش دیتا ژورنالیسم در رسانه‌های آنلاین و مبتنی بر نظریه‌های «استفاده و رضایت‌مندی»[2]، «انتظار- فایده» و «حوزه عمومی»[3] انجام شده است. روش تحقیق آن، مصاحبه عمقی با 103 نفر از متخصصان‌دیتا ژورنالیسم است. این پژوهش، در تلاش برای پاسخ به 6 سوال اصلی تحقیق اعم از نقش دیتاژورنالیسم در رسانه‌های آنلاین، تعریف دیتاژورنالیسم، آثار و آینده آن، نقش داده‌های بزرگ در آینده دیتاژورنالیسم و تمایل رسانه‌ها به این نوع روزنامه‌نگاری است. بنا بر یافته‌های پژوهش، متخصصان به 11 نقش دیتا ژورنالیسم ازجمله نقش‌های «روزنامه‌نگارانه»، «تسهیل تعامل مخاطبان»، «تحقق دموکراسی» و «اعتمادسازی» اشاره کرده و با تاکید به تمایل سایر رسانه‌ها به دیتا ژورنالیسم، رسانه‌های آنلاین را موفق‌تر در این بهره‌گیری دانسته‌اند. آینده دیتاژورنالیسم مثبت و رو به رشد ارزیابی‌شده و بر نقش داده‌های بزرگ در این مسیر تاکید شده است. کمک به تامین منافع مخاطبان و رسانه‌ها و تاثیر بر دولت و کمک به بهبود تعامل آن‌ها از آثار دیتاژورنالیسم یاد شده است. همچنین مبتنی بر نتایج پژوهش، دیتاژورنالیسم ضمن یاری به رسانه‌ها در مسیر ایفای وظایف و نقش‌هایشان، می‌تواند در جلب رضایت مخاطبان و نیز کمک به احیای حوزه عمومی موثر باشد.
The growing rates of data and the need to use them and the competition to meet the consumers’ needs has driven media towards “Data Journalism”. If its role and significance is understood adequately, it can be used more widely across Iranian media as well. The present research has been conducted aiming to study the role of data journalism in online media and is based on the theory of “Uses and Gratifications”, “Expectation-Utility” and “the Theory of Public Spheres”.Six main issues were studied including the role of data journalism in online media, the definition of data journalism, its future and works related to it, the role of Big Data in the future of data journalism and the media’s interest in utilizing it.The method of study is in-depth interview with 103 data journalism experts. According to the results, the experts have pointed out 11 roles of data journalism including “Journalistic”,“facilitation of interaction of the audience”, “achieving democracy” and “building credibility” roles and have emphasized that considering the tendency in other media to use data journalism, online media has gained more success in doing so. The future of data journalism is deemed positive and expanding and the role of big data is also brought to attention. Supporting the interests of the audience and media, influencing governments and aiding their interactions have been some of data journalism effects. According to the results, data journalism can help the media play its critical role, gain the audience's gratification and help to revive the public sphere.
(
, 
, 
)
