چکیده:
مهریه، به منزله یکی از حقوق مالی زوجه در اسلام، جایگاه و اهمیت ویژه‌ای دارد. قرآن کریم از مهریه به منزله صداق، نحله و ... تعبیر می‌کند و نحله نشانه صداقت مرد به زن در پیمان زناشویی است. در فقه امامیه برای مهریه سقفی تعیین نشده و میزان آن به توافق طرفین محول شده است. در سال‌های اخیر، تغییر نظام ارزش‌ها، هنجارها، باورها و ... موجب شده است که مهریه به میزان چشمگیری افزایش یابد. این افزایش باعث بروز مشکلاتی در کارکرد خانواده، جامعه و ... شده است. سوال اصلی این پژوهش آن است که جایگاه مهریه‌های سنگین در آموزه‌های دینی چیست؟ نتایج بیانگر آن است که اگرچه در اسلام برای مهریه سقفی تعیین نشده است، قرار دادن مهریه سنگین لااقل ناپسند شمرده می‌شود. حکمت شاید این کراهت پیامدهای منفی و تبعات ناگوار اجتماعی است که از مهریه‌های سنگین متوجه فرد و جامعه می‌شود. فقها هم مسلمانان را بر سبک گرفتن مهریه تشویق کرده و از گرفتن مهریه سنگین بر حذر داشته‌اند.
Marriage portion (Mehriyeh), as one of the wife's financial rights in Islam, has a special place and importance. The Holy Quran calls
marriage portion as “Sidaq”, “Nahleh”, etc., and Nahleh is the sign of the integrity of a man to a woman in a marriage contract. The Imamiyyah jurisprudence has not set a limit for it and its amount has been agreed upon by the parties. In recent years, changing the system of values, norms, beliefs, and so on has led to a significant increase in it. This increase has caused problems in the functioning of the family, the community and so on. The main question of this study is what is the position of heavy marriage portion in religious teaching? The results indicate that although Islam has not set a limit for it, setting heavy marriage portion is at least considered disapproved. Wisdom behind this disapproving is perhaps the negative outcome and social consequences of heavy marriage portion on the individual and society. Jurisprudents have also encouraged Muslims to set not much for marriage portion and have warned about taking a heavy marriage portion.
خلاصه ماشینی:
سؤال اصلی این پژوهش آن است که جایگاه مهریه‌های سنگین در آموزه‌های دینی چیست؟ نتایج بیانگر آن است که اگرچه در اسلام برای مهریه سقفی تعیین نشده است، قرار دادن مهریه سنگین لااقل ناپسند شمرده می‌شود.
نکتة دیگر میزان مهریه است، حتی اگر مهریه‌ای به نظر جامعه یا عرف مقدارش کم باشد ولی مرد توان پرداخت آن را چه در زمان وقوع عقد یا در آینده نداشته باشد، مهریه سنگین تلقی می‌شود.
از ظاهر آیه به نظر می‌رسد که قرآن مجوز مهریه را هر مقدار که افراد توافق کنند - چه کم چه زیاد- داده است، اما بررسی‌های عمیق‌تر نشان می‌دهد که آیه 20 سوره نساء بر حقوق زن تأکید شده است و مرد حق ندارد به بهانه‌ای واهی، ولو با تهمت زدن به زن، مالی را که قبلاً (هر مقدار که باشد، حتی زیاد) از وی پس گیرد و به همسر دوم دهد.
بر این اساس، اگر نگوییم مهریة سنگین مبغوض شارع نیست، حداقل در فرهنگ اسلامی کراهت دارد نکته دیگر آن است که مهر السنة الگویی برای میزان مهریه است و مؤمنان با تأسی از نبی مکرم اسلام مهریة زنان را همانند آن قرار می‌دهند.
دیدیم که دسته‌ای از روایات بر توافق زن و مرد بر مقدار مهریه تأکید می‌کند، دسته‌ای دیگر بر همانند بودن میزان مهریه با مهر السنه سخن می‌گویند و دسته سوم بر کراهت مهر زیاد بحث می‌کند؛ اما نکته مهم این است که حداقل مهر نباید طوری تعیین شود که مالیت نداشته باشد.
طبق آنچه در این مقاله در خصوص مهریه‌های سنگین مطرح شد، مهریه در قرآن از آن به‌عنوان صداق یادشده است، نشانه صداقت، مهر و محبت مرد به زن است.
(
, 
, 
)
