چکیده:
در ضرورت ایجاد امنیت و آرامش برای آحاد مردم و کلیت جامعه توسط نظام سیاسی حاکم تردیدی نیست. ادعای دین مبین اسلام و مکتب مترقی تشیع مبنی بر برخورداری از برنامه عملی برای تمامی ادوار و افعال و نیازهای انسان نیز انجام پژوهشهایی جهت واکاوی و استخراج مفاهیم امنیتی و روشهای ایجاد و حفاظت از آن را ضروری مینماید، تا بدینوسیله چارچوب و دستورالعمل لازم برای جوامع اسلامی حاصل آید. لیکن اغلب پژوهشهایی که پیرامون متون دینی و مذهبی به انجام میرسد صبغه فقهی و اخلاقی عام بر خود میگیرد و سایر ابعاد کمتر مورد توجه بوده و هست. در این میان میتوان گفت بعد امنیتی و اطلاعاتی در میراث دینی از کمترین توجه پژوهشی برخوردار است. نهج البلاغه به عنوان میراث اسلام و تشیع نیز از این قاعده مستثنی نبوده و تا کنون بیشینه پژوهشها بر سفارشات اخلاقی امیرالمومنین علی (ع) متمرکز بوده است. تحقیق پیشرو با تمرکز بر نامه 53 نهجالبلاغه خطاب به مالک اشتر نخعی بهعنوان والی مصر، بر آن است تا با تمرکز پژوهشی بر این میراث ناب اسلام و تشیع از یکسو و مورد مطالعه قرار دادن تنها دورانی که ائمه اطهار در راس حکومت سیاسی بودهاند از سوی دیگر مبتنی بر روش توصیفی تحلیلی، ابعاد و مولفههای حفاظتی را که آن حضرت بهعنوان ویژگیهای رفتاری یک حاکم اسلامی به والی خود سفارش کرده است احصا و تبیین نماید. نتیجه بهدست آمده حاکی از آن است که در میان ابعاد ششگانه حفاظتی، سه بعد حفاظت کارکنان، حفاظت اسناد و حفاظت اماکن مورد توجه و تاکید امام علی (ع) در این نامه بوده است. در این میان حفاظت کارکنان با بیشترین فراوانی مولفهها در سرلوحه فرامین حضرت قرار دارد و در دو بعد دیگر نیز توجه اصلی حضرت بر عامل انسانی است و این خود میتواند دلیلی بر انسانساز بودن مکتب ائمه اطهار (ع) باشد.
There is no doubt about the necessity of creating security for the entire populationand the totality of society by the ruling political system. The claim of Islam and theprogressive school of Shiite Islam about having practical program for all periods andacts and human needs, also necessitates the implementation of studies for exploitingsecurity concepts and methods of creation and protection of it, so that the frameworkand guidelines for Islamic societies can be achieved. Most of the researcheson religious texts take place in the field of jurisprudence and other dimensions areof lesser interest. Among them, it can be said that security and intelligence dimensionhas the least research interest in the religious heritage. Nahj al-Balaghah wasnot an exception to this rule as the legacy of Islam and Shiism and so far the vastmajority of researches have focused on the ethical orders of Amir al-Mu'minin Ali(PBUH). This study employs descriptive-analytical method and by focusing on theletter of 53 Nahj al-Balaghah addressed to Malik bin Ashtar Nakha'i as the governorof Egypt, attempts to focus on the pure heritage of Islam and Shiite on the one handand the study of the only era that the imams have been at the top of the politicaladministration to explains the security and protective dimensions and componentsthat Imam Ali (PBUH) describes as the behavioral characteristics of an Islamic rulerto his governor. The study results show that among the six protective dimensions,three dimensions of personnel security, document security and security of placesare more emphasized in this letter of Imam Ali (PBUH). In this regard, personnelsecurity with the most frequent components is at the top of the commands of theImam and in the two other aspects, the main attention of the Imam is on the humanfactor and this can be a reason for showing the human making nature of the schoolof Imams (PBUH).
خلاصه ماشینی:
تحقيق پيش رو با تمرکز بر نامه ٥٣ نهج البلاغه خطاب به مالک اشتر نخعي به عنوان والي مصر، بر آن است تا با تمرکز پژوهشي بر اين ميراث ناب اسلام و تشيع از يک سو و مورد مطالعه قرار دادن تنها دوراني که ائمه اطهار در رأس حکومت سياسي بوده اند از سوي ديگر مبتني بر روش توصيفي تحليلي، ابعاد و مؤلفه هاي حفاظتي را که آن حضرت به عنوان ويژگيهاي رفتاري يک حاکم اسلامي به والي خود سفارش کرده است احصا و تبيين نمايد.
در همين زمينه آثـاري از جملـه «سـيره اطلاعـاتي اميرالمـؤمنين (ع )» بـه قلـم مرتضي جنتي ، «حکمت اصول سياسي اسلام » از علامه محمّد تقـي جعفـري ، «سـيره حفـاظتي و اطلاعاتي امامان معصوم (ع )» نوشته محمد شبديني و «اطلاعات و حفاظت اطلاعات در سيره نبوي 57 و علوي » تأليف حسين ملايي به چاپ و نشر رسـيده اسـت لـيکن طبـق بررسـي اسـنادي کـه در چارچوب اين مقاله به انجام رسيده است مي توان گفت پرداختن به ابعاد و مؤلفـه هـاي حفـاظتي در نهج البلاغه آن هم متمرکز بر نامه اي خاص و با استفاده از روش هاي علمي امري است کـه تـاکنون انجام نشده و پژوهش پيش رو از اين حيث نو و جديد محسوب مي گردد.