چکیده:
هدف مقاله حاضر، راستیآزمایی طبقهبندیهای ششگانه کرن و وجود یا عدم وجود تقارن در هماهنگی گردی در گونههای ترکی رزن، تبریز و استانبولی میباشد. در این پژوهش به دو پرسش اساسی پاسخ داده میشود: 1. آیا گونههای مورد بحث در طبقهبندیهای مذکور جای میگیرند و یا تحلیل ردهشناختی این گونهها مستلزم بازنگری و افزودن طبقاتی جدید است؟ 2. آیا هماهنگی گردی در گونههای مذکور به صورت متقارن میباشد؟ نتایج نشان میدهد که با وجود قرابت بسیاری که این گونهها درحوزههای نحوی، صرفی و ... دارند، در حوزه واجی، این سه گونه در فرآیند هماهنگی گردی در سه طبقهزبانی فرضی A, B, C قرار میگیرند و فقط گونه رزن دارای تقارن کامل در انتقال ممیزه گردی میباشد.
The present research is focused on investigating the coverage of categories of Korn's typology as well as the existing symmetry or asymmetry in rounding harmony within Iranian (Razan and Tabriz) and Istanbuli varieties of Turkish. The main research questions are as followed: 1. Can the Turkish varieties be classified within Korn's categories or additional categories are to be added therein? 2. Is there a symmetrical system in rounding harmony in the varieties under consideration? The research results demonstrate that in spite of the similarities observed within the syntactic, morphological and … areas of the three varieties, within their photological areas differences are detected, according to which the three systems can be classified in triple hypothetical categories of A, B and C. Among which only the Razan variety illustrates a total symmetry in front and back vowels in transmitting roundness.
خلاصه ماشینی:
تحليلي رده شناختي بر فرآيند هماهنگي مميزه گردي در گونه هاي ترکي رزن ، تبريز و استانبولي در چارچوب رده شناسي کرن محمد علي جعفري ١ *2 مهين ناز ميردهقان شهرام نقشبندي ٣ چکيده هدف مقاله حاضر، راستيآزمايي طبقه بنديهاي شش گانه کـرن و وجـود يـا عـدم وجـود تقـارن در همـاهنگي گـردي در گونه هاي ترکي رزن ، تبريز و استانبولي ميباشد.
بر اين اساس واکه هايي که بالقوه ميتوانند به عنوان واکه ماشه مميزه گردي را انتقال دهند عبارتند از: /o, O, u, y/ بنابراين بـا توجـه بـه مبحـث طبقه بنـدي کـرن واکه هاي مذکور را ميتوان براساس مميزه ارتفاع در واکه هاي هدف بررسي نمـود تـا بـه لحـاظ رده شـناختي جايگاه هر يک از گونه هاي مورد بحث را در چارچوب کرن (١٩٦٩) نيز مشخص نمود.
٥-١-١- بررسي هماهنگي مميزه گردي در گونه رزن بر اساس رده شناسي کرن (١٩٦٩) واکه /o/ در صورتيکه واکه هدف افراشته و يا غيرافراشته باشد، مميزه گردي را انتقال ميدهد.
١ همان گونه که در مثال بالا ملاحظه ميگـردد واکـه هـدف در پسـوند اول شـخص مفـرد در (١) افراشـته ميباشد و واکه هدف در پسوند سوم شخص مفرد در (٢) غيرافراشته ميباشد؛ در هر دو حالت مميـزه گـردي انتقال مييابد.
٥-١-٣- بررسي هماهنگي مميزه گردي در گونه استانبولي بر اساس رده شناسي کرن (١٩٦٩) واکه /o/ در صورتيکه واکه هدف افراشته باشد، مميزه گـردي انتقـال مييابـد و در صـورتيکه واکـه هـدف غيرافراشته باشد، مميزه گردي انتقال نمييابد.