چکیده:
مبانی کلامی در هر جنبشی، توجیهکننده جهتگیریها و وجه تمایز آن نسبت به دیگر جریانهای عقیدتی و سیاسی است. حزبالله لبنان نیز از این امر مستثنا نیست. مسئله اصلی تحقیق آن است که مبانی کلامی امامیه چه تأثیری بر پیدایش حزبالله، تداوم و سیاستهایش داشته است. روش این مقاله تحلیلی ـ تبیینی با رویکرد کلام سیاسی امامیه است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که زیرساختهای انقلاب اسلامی که خاستگاه آنها در مبانی کلامی تشیع نهفته است سبب پیدایش و استقرار حزبالله شده است. ازاینرو میتوان گفت، حزبالله از نظر مبانی کلامی متأثر از انقلاب اسلامی است. آن دسته از مبانی کلامی امامیه که در شکلگیری حزبالله نقش بنیادینی داشتهاند. عبارتند از: توحید در حاکمیت، ربوبیت و تشریع، امامشناسی و ولایت فقیه، مسئله ظهور و... .
المبانی الکلامیه لایه حرکه، تبرر توجهاتها واوجه تمایزها عما سواها من من التیارات العقدیه والسیاسیه. حزب الله اللبنانی غیر مستثنی من هذا الامر. المساله الاساسیه التی یتناولها هذا البحث هی مدی تاثیر المبانی الکلامیه للامامیه فی نشوء حزب الله، واستمراره وسیاساته. منهج هذا البحث تحلیلی وتبیینی بمقاربه للکلام السیاسی للامامیه. تنم معطیات البحث عن ان المبانی الکلامیه التی کانت سببا فی انبثاق الثوره الاسلامیه، کانت ذاتها متاثره بالمبانی الکلامیه للامامیه، هی التی ادت الی نشوء وقیام حزب الله. ومن هنا یمکن القول ان حزب الله من حیث المبانی الکلامیه متاثر بالثوره الاسلامیه، وبتلک المجموعه من المبانی الکلامیه للامامیه التی کان لها دورا حیویا فی تبلور حزب الله، وهی عباره عما یل: التوحید فی الحکم، الربوبیه والتشریع، الاقرار بالامامه وولایه الفقیه، مساله الظهور، وما الی ذلک.
The theological foundations of any movement justify its orientations and differentiate it from other ideological and political currents. Hezbollah in Lebanon is no exception. The main question of the research is: what may be taken as the impact of Imamiyyeh`s theological foundations on Hezbollah's emergence, persistence and policies? The method of this article is analytical-explanatory with Imamiyyeh`s political and theological approach. The findings of the study indicate that the same theological foundations that led to the emergence of the Islamic Revolution, which itself is influenced by the theological foundations of the Imamiyyeh, led to the appearance and establishment of Hezbollah. Therefore, it can be said that Hezbollah is influenced by the Islamic Revolution in terms of theology. Those theological foundations of the Imamiyyeh having played a fundamental role in the formation of Hezbollah include: monotheism in the rule, robubiyyat and tashri`a, Imamate and velayat-e faqih, the issue of zohur and so on.
خلاصه ماشینی:
ir) تأثير مباني خداشناسي بر نظام سياسي موردنظر حزبالله اعتقاد به خداشناسي توحيدي با همه انواع آن، نظامي را درپي آرد که قوانين آن از طرف ذات اقدس الهي وضع شده و حاکمان فقط مجريان اين قوانين هستند؛ و مردم آن فقط پذيراي آن قوانينياند که خداوند دستور فرموده است.
ir) ج) هستيشناسي دبيرکل حزبالله، سيد حسن نصرالله، ميگويد: حزبالله يک جنبش اسلامي است و اسلام را مبناي خود ميداند و حزبي، عقيدتي است.
حزبالله بنابه عقيده شيعه حکومت پس از پيامبر| را حق ائمه^ ميداند بهطوری که امامت را در امتداد نبوت دانسته و معتقد است امام بهجز وحي، همه شئون و وظايف پيامبر| را داراست؛ يعني علاوه بر تفسير دين، مجري احکام الهي و رهبر سياسي جامعه است.
(موسوي، 1390: 319) درمورد ويژگي نظام سياسي از ديدگاه حزبالله ميتوان گفت که اگرچه اشغال لبنان توسط اسرائيل عامل پيدايش حزبالله قلمداد ميشود، اما مقصد اصلي اين جنبش، خدمت به اهداف اسلامي است.
باوجوداينکه حزبالله نتوانسته به اين آرمان دست پيدا کند، اما همچنان بهدنبال آماده کردن مردم براي پذيرش دولت اسلامي است و واضح است اگر موفق شود ـ که با توجه به واقعيت موجود در جامعه لبنان بعيد است ـ دولت اسلامي آن همانند دولت اسلامي ايران خواهد شد؛ با همان اهداف، وظايف و ويژگيها.
(زمانيمحجوب، 1387: 159) از هنگام شکلگيري حزبالله لبنان تاکنون نقش ولايت فقيه جزو لاينفک از مباني کلامي حزب بوده و يکي از معيارهاي اصلي براي ورود به حزبالله و از شرايط مشارکت در دولت اسلامي آرماني است.
سيد حسن نصرالله دراينزمينه ميگويد: اعتقاد داريم اگر ولي فقيه فرمود: پيشنهاد و نظر من اين است؛ [امر نکرد]، ما بايد اطاعت کنيم.