چکیده:
روایت شاهنامه، شخصیت‌ها و اندیشه‌های خرد و کلانِ نهفته در بافتارِ آن در متونِ پس از این اثر، در ژانرهای گوناگون ادبی، متون تاریخی و دینی و مذهبیِ فارسیِ پس از فردوسی با رویکردهای گوناگون تداوم یافته است. شاهنامه حضوری مستمر و معنادار در متن‌های پس از خود داشته است. بازتاب این اثر در تمام ژانرهای ادبی و حتی غیرادبی فارسی دیده می‌شود. یکی از راه‌های درک متنی به وسعت، حجم و درازای عمر شاهنامه پیگیریِ ارتباط، تعامل و گفت‌وگویی است که میان این متن و متونِ گوناگونِ پس‌ازآن، شکل گرفته و تداوم یافته است. در این نوشتار گفت‌وگوی بینامتنی میانِ چند اثر از مصنفات شیخ شهاب‌الدین سهروردی (که به ادبیات عرفانی تعلق دارد) و شاهنامه فردوسی بررسی‌شده است، به‌منظور فهمِ شکل‌های این ارتباط و نحوه‌ای که شخصیت، روایت و اندیشه از شاهنامه به متون دیگر راه یافته، تداوم پیداکرده و حتی دگرگونی گرفته است.
خلاصه ماشینی:
در این نوشتار گفت وگوی بینامتنی میان چند اثر از مصنفات شیخ شهاب الدین سهروردی (که به ادبیات عرفانی تعلق دارد) و شاهنامه فردوسی بررسی شده است ، به منظور فهم شکل های این ارتباط و نحوه ای که شخصیت ، روایت و اندیشه از شاهنامه به متون دیگر راه یافته ، تداوم پیداکرده و حتی دگرگونی گرفته است .
در این جا پیش از بررسی چند متن عرفانی از مصنفات شیخ شهاب الدین سهروردی با این رویکرد، بایسته است به پیشینه توجه بلاغیان ایرانی به برگرفتن متون از یکدیگر بنگریم که از آنچه درگذشته در ایران صورت گرفته بود به کلی غافل نمانده و یکسره معطوف به نظریه های جدید نشده باشیم .
٢. گونه گفت وگوی بینامتنی میان شاهنامه و آثار سهروردی رابطه میان شاهنامه و آثار سهروردی نه فرامتنی است و نه سرمتنی و رابطه پیرامتنی هم که در بررسی متون کلاسیک نمیتواند چندان موردنظر باشد؛ چون در مورد آثاری که به دوران دست نویس و کتابت تعلق دارد - و نه پس از دوران صنعت چاپ - بحث نشر و ناشر کتاب مطرح نیست و عنوان و آستانه های کتاب ، نیز از شکل طرح شده در این مباحث بیرون است .
رساله عقل سرخ سهروردی از داستان سام و زال و سیمرغ و رستم و اسفندیار روایتی دیگر میدهد که هم در صورت ظاهر روایت شاهنامه هست و هم متفاوت از آن است ؛ و نه تنها از وجه درونی روایت با وجوه پنهان و مکتوم شاهنامه در پیوند است که به نحوی خلاقانه مفسر آن هم هست و درنهایت به فراسوی معنایی دیگر- معنای عرفانی موردنظر متن - گذر کرده است .
(
, 
, 
)
