چکیده:
شصتوچهار سال پیش در شبهقاره هند "محمد وحید میرزا" با در دست داشتن تنها سه نسخه دستنویس از مثنوی نهسپهر امیر خسرو دهلوی اقدام به تصحیح این اثر ارزشمند کرده است که در نوع خود کوششی ارزنده است اما ازآنجاکه نسخ دستنویس دیگر این اثر را- که در ایران موجود بوده است- در اختیار نداشت و نیز بر زبان فارسی - که زبان مادری ایشان نبود- اشراف کافی نداشت، در بسیاری از موارد تصحیح و تحشیه ایشان به رفع ابهامات و بازخوانی درست متن نینجامیده است. برای بازخوانی و تصحیح متون کهن ضروری است پژوهشگر علاوه بر در اختیار داشتن نسخههای قابلاعتماد، آشنایی کافی با علوم مختلف، فنون و بدایع ادبی، ویژگیهای ادواری زبان و سنتهای ادبی حاکم بر زمان سرایش متن داشته باشد. پژوهشگر با فراهم کردن این مقدمات میتواند روابط معنایی و لفظی آشکار و پنهان کلمات را بهدرستی دریابد و برای رفع ابهام، به بهگزینی متن بر اساس منطق علمی و ادلّه برگرفته از فرم و محتوای کلام بپردازد. در این مقاله کوشش شده است تا با نگاهی تازه به بازخوانی دو بیت از این اثر پرداخته شود.
خلاصه ماشینی:
نقد و نظر پیرامون دو بیت از مثنوی "نه سپهر" امیر خسرو دهلوی 1 امیدوار عالی محمودی چکیده شصت وچهار سال پیش در شبه قارۀ هند "محمد وحید میرزا" با در دست داشتن تنها سه نسخۀ دست نویس از مثنوی نه سپهر امیر خسرو دهلوی اقدام به تصحیح این اثر ارزشمند کرده است که در نوع خود کوششی ارزنده است اما ازآنجاکه نسخ دست نویس دیگر این اثر را- که در ایران موجود بوده است - در اختیار نداشت و نیز بر زبان فارسی - که زبان مادری ایشان نبود- اشراف کافی نداشت ، در بسیاری از موارد تصحیح و تحشیۀ ایشان به رفع ابهامات و بازخوانی درست متن نینجامیده است .
نسخه شناسی مثنوی نه سپهر الف ) دست نویس های موجود در شبه قاره "محمد وحید میرزا" در مقدمه ای مبسوط به زبان انگلیسی نسخ (دست نویس های) مورداستفاده در تصحیح این اثر را مختصرا این گونه معرفی کرده است : الف ١) نسخۀ خطی مربوط به مجموعۀ حافظ محمود شیرانی، موجود در کتابخانۀ پنجاب ، که کاتب آن سلیمان موسوی معرفیشده است و مصحح احتمال داده که تاریخ 1 کتابت در حدود قرن یازدهم بوده باشد.
- بیت ها از روی تنها تصحیح مثنوی نه سپهر به همت شادروان محمد وحید میرزا است که در سال ١٩٥٠ میلادی در شهر کلکتۀ هند به تعداد محدود چاپ سنگی شده است و یک نسخه از آن در کتابخانۀ ملی تهران موجود است ، آورده شده است .