چکیده:
قرآن کریم، کتاب هدایتبخش آسمانی، زیباییها و لطایف بسیاری را در خود گنجانده است تا آنجا که میتوان گفت به دلیل داشتن ویژگیهای بیبدیل، یک کتاب فوق بشری و فرا زمانی است. این کتاب، آکنده از ظرافتهای ادبی و جنبههای زبانی و سبکی است. جستار حاضر نیز، از رهگذر سبکشناسی با سطوح مختلف فکری، زبانی و ادبی و با روش توصیفی- تحلیلی، به واکاوی و تحلیل سبک سورهی مبارکهی مرسلات که یکی از سور مکی به شمار میرود پرداخته است. از مهمترین یافتههای پژوهش پیشروی، میتوان به نوع فواصل و تکرارها در سطح آوایی، نوع جملهها و فعلها با توجه به محور همنشینی در سطح نحوی و آرایههایی نظیر «تناسب»، «تشبیه»، «تضاد» و «فلش فوروارد» در سطح ادبی اشاره نمود. به بیانی دیگر، تناسب میان الفاظ و معانی، مفاهیم و بافتهای بیانی و تعبیری در این سوره حاکی از آن است که سبک حاکم بر آن در سطوح مختلف، با روح کلی قرآن یعنی دعوت به تدبّر و هدایت از درون هماهنگ است و در نهایت نشانهای از اعجاز بیانی (تعبیری) این سوره میباشد.
خلاصه ماشینی:
این جستار به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که سورۀ مرسلات از نظر سطوح مختلف سبک شناسی یعنی سطح فکری، سطح زبانی و سطح ادبی چه ویژگیهایی دارد؟ سبک به کار بسته در این سوره با رسالت کلی قرآن چه ارتباطی دارد؟ پیشینۀ پژوهش در پژوهش های سبک شناسی اخیر، بسیاری از متون ادبی اعم از شعر و نثر مورد واکاوی سبک شناسانه قرار گرفته اند.
ب ) کارکرد سطوح مختلف سبک شناسی در سورۀ مرسلات در بررسی سبک شناسی یک متن ، روش های مختلفی قابل ذکر است اما شاید به طور کلی بتوان گفت یکی از بهترین تقسیم بندیها، تجزیه و تحلیل یک متن بر اساس سه سطح فکری، زبانی و ادبی است .
در تفسیر نمونه نیز به این نکته اشاره شده است که «سوره های هود، واقعه ، عم یتساءلون و مرسلات سوره هایی هستند که احوال قیامت و مسائل هول انگیز آن دادگاه بزرگ الهی را منعکس میکنند.
بیشترین تکرار حرف نون را میتوان در واژۀ «مکذبین » مشاهده کرد زیرا این واژه ، بارها تکرار شده و مورد تأکید واقع شده است گویی که نوعی حزن عمیق را هم بدنبال دارد و مصرانه میگوید چرا تکذیب میکنید؟ وای بر تکذیب کنندگان .
جدول شمارۀ ٤: فراوانی واژه ویل در قرآن کریم (رجوع شود به تصویر صفحه) زمان افعال و ضمایر هم از جمله مشخصه های سبک ساز در این سطح است (محمود خلیل ، ٢٠١٠: ١٦٦- ١٦٥).