چکیده:
توسعه شهری در غالب موارد به زیان مرغوبترین اراضی کشاورزی میانجامد و علاوه بر گسترش افقی شهر در اراضی کشاورزی، باعث تغییر چشمانداز زراعی پیرامون شهر از طریق تغییر کاربری و قطعهقطعه شدن بیش از حد اراضی میشود. هدف اصلی از انجام پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل تغییر و تحول چشمانداز زراعی در پیرامون شهر مینودشت طی سالهای 1336 تا 1389 میپردازد. برای رسیدن به هدف تحقیق، از روش تحقیق نوع ترکیبی (توصیفیـتحلیلی) و تاریخی استفاده شده است. دادههای آن از روشهای کتابخانهای (عکسهای هوایی و تصاویر ماهوارهای) و میدانی جمعآوری شده و با استفاده از نرمافزارهای GIS تحلیل شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که از زمان شهر شدن مینودشت ساختار و کارکرد اراضی پیرامون آن، تحت تأثیر رشد جمعیت شهر و فرآیندهای اجتماعی و اقتصادی آن پیوسته تغییر یافته است. نتیجه این روند، تغییر و تبدیل کاربری اراضی حاصل خیز منطقه به نفع کاربریهای شهری بهویژه مسکونی بوده است. رشد تقاضا برای زمین در نتیجهی افزایش جمعیت، به همراه بورسبازی زمین، سبب شده تا اراضی حاشیه شهر ابتدا از زیر کشت خارج شده و به آیش گذاشته شود، سپس برای تغییر کاربری و فروش قطعهقطعه شود. از چالشهای این پژوهش حاضر دستیابی به اطلاعات عکسهای هوایی محسوب میشود.
Urban development often leads to loss of more fertilized agricultural land, and besides the horizontal sprawl of city into agricultural land, causes the changes in the agricultural landscape and land fragmentation of city surrounding. This paper discusses physical changes in the urban fringe agricultural landscape of Minoodasht, during 1336- 1389. The Research method used at this paper is a combination of the historical, analytical and descriptive methods. Dates were collected by field work and library study (aerial photos and satellite images). Data were analyzed by GIS and Excel software. The results show that when the Minoodasht was selected as an urban place, the structures and functions the urban fringe agricultural land changed through the population growth and continuous social and economic processes. The1- Associate professor in Geography and Rural Planning, Kharazmi University.2- Ph.D. Student in Geography and Rural Planning at Shahid Beheshti University.3- M.A. in Geography and Urban Planning.4- M.A. in Geography and Rural Planning.Islamic Azad University-Ahar BranchGeographic Space An Approved Scientific, Research-based Quarterly22 English Abstractsoutcomes of this process, was the changing of agricultural land to urban land use. Increased demand for land as a result of population growth, as well as land speculation, caused the urban fringe agricultural land not being used by the farmers and left as fallow, and then fragmented to land use changes and being sold.
خلاصه ماشینی:
با در نظر گرفتن عکسهای موجود در این زمینه، اهمیت این موضوع در شهرستان مینودشت کامل آشکار میگردد شهر مینودشت در استان گلستان نیز در منطقه حاصلخیز کشاورزی شکل یافته است و طی دهههای اخیر گسترش زیادی در اراضی منطقه داشته است، این شهر با افزایش جمعیت خود عمدتا به دلیل مهاجرت فراوان روستاییان باعث تغییر و تحولهایی در چشمانداز زراعی شده است .
در این تحقیق، برای رسیدن به پاسخی مناسب و علمی به سوالت زیر انجام میشود روند تغییر و تحول شهر مینودشت و گسترش فیزیکی و اثر آن بر اراضی کشاورزی پیرامون، از سال ٢٩٩٣ یعنی زمان شهر شدن آن تا آغاز دههی ٢٩٠٩ بررسی شده است و همچنین مهمترین عامل در تحول چشمانداز زراعی شهرستان مورد مطالعه کدامند؟ 6- brown 7- Marcucci مواد و روشها قلمرو جغرافیایی تحقیق شهرستان مینودشت با ١٤٠/٢٤٠٣ کیلومترمربع مساحت، در منتهیالیه شرق استان گلستان واقع شده است و از شمال با جمهوری ترکمنستان دارای ٢١٣ کیلومتر مرز مشترک و از جنوب با استان سمنان و از شرق با استان خراسان و از غرب با شهر گنبدکاووس ارتباط دارد.
همانطور که پیداست چشمانداز غالب منطقه چشماندازی طبیعی-زراعی است که تحت تاثیر عناصر طبیعی شکل گرفته که نمود بارز آن وجود عرصههای جنگلی و مراتع و اراضی کشاورزی وسیع میباشد و تحت شرایط و مناسبات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آن دوره بیشتر این اراضی به کشت پنبه اختصاص مییافت )جدول ١(، ولی با گذشت زمان و تحت تاثیر تحولهای صورت گرفته از جمله اصلحات ارضی، چشمانداز زراعی و طبیعی منطقه کمکم دچار تغییر و تحول گشت که یکی از عوامل ساختاری، افزایش جمعیت شهر بوده است.