چکیده:
چکیده به نظر میرسد که بعد جغرافیایی با وجود فرایند جهانی شدن اقتصاد و پیدایش کنشگران نوین، همچنان در تعاملات جهانی مـهم اسـت. به عقیده برخی از پژوهشگران و تحلیلگران سیاسی سرنوشت سازمانهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بشر در گرو یک سلسله عوامل طبیعی ثابت و متغیر است که همه آنها از جبر جغرافیایی ریشه میگیرند. هر نوع تصمیمگیری سیاسی و نظامی باید در چارچوب عوامل ثابت و متغیر یاد شده صورت گیرد. در این چارچوب است که نقش واحدهای استانی در چارچوب امنیت دولت – ملتها مهم و برجسته میشود. با توجه به این مقدمه سوال اصلی مقاله این است که اهمیت موقعیت لرستان از نظر ژئوپلیتیکی در رابطه با امنیت ایران از چه ابعادی قابل بررسی است؟ فرضیه مقاله برای پاسخگویی به سوال مذکور این است که به نظر میرسد که غرب ایران به ویژه استان لرستان دارای مولفههای جغرافیایی و سیاسی برجسته و مهمی در منظومه ژئوپلیتیکی ایران است. این مقاله از نظر هدف کاربردی و از نظر روش و ماهیت، توصیفی - تحلیلی است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از مدل سوآت و برای سنجش وزن سنجهها نیز از روش AHP استفاده شده است. جامعه آماری این مقاله دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترای جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار و حجم نمونه نیز 50 نفر تعیین شده است. نتایج این مقاله نشان میدهد که از تمامی جنبههای علم ژئوپلیتیکی یعنی موقعیت جغرافیایی، اقتصادی، فرهنگی و قومیتی، مذهبی و نیز جمعیتی لرستان حائز نقشی کانونی و مهم در امنیت ایران است و این که غرب ایران به ویژه استان لرستان دارای مولفههای جغرافیایی و سیاسی برجسته و مهمی در منظومه ژئوپلیتیکی ایران است. از طرف دیگر شناخت تاریخچه و پیشینه تحولات سیاسی، جغرافیایی و قومی غرب کشور و به ویژه استان لرستان به درک اهمیت ژئوپلیتیکی آنها منجر خواهد شد و نهایتا فرصتها و تهدیدات و نیز قوتها و ضعفهای جغرافیایی و سیاسی موجود در منطقه مورد مطالعه نیازمند توجه و برنامهریزی است.