چکیده:
چکیده
امروزه با توجه به رشد صعودی جمعیت و پیشرفت صنعت شهرسازی، یکی از مسائلی که مدیران و برنامهریزان شهری با آن مواجه هستند توسعه پایدار شهری است. خصوصیات مهمی مانند مشخصات فیزیکی، اقلیمی، اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی، چارچوب شکلگیری یک شهر را ایجاد میکنند. از مهمترین ویژگیهای شهر در روند توسعه آن، خصوصیات اکولوژیکی و اقلیمی است که متأثر از شرایط مکانی منطقه است. نقشههای توسعه شهری به عنوان یکی از ملزومات در مدیریت و برنامهریزی کلانشهری است. بر این اساس، در این پژوهش ابتدا با بررسی مطالعات پیشین به شناسایی و دستهبندی معیارهای مؤثر و ضریب تأثیر آنها در تعیین توسعه شهری پرداخته شده است که معیارهای فاصله از آبهای جاری سطحی (رودخانهها)، دسترسی به راههای اصلی، فاصله از گسلهای اصلی و فرعی، نزدیکی به توسعه فیزیکی فعلی شهر، نوع کاربری اراضی، مشخصات زمینشناسی، جنس خاک، شیب، ارتفاع، جهت شیب و پارامترهای اقلیمی (شرایط آب و هوا) مورد توجه قرار گرفت. پس از آن، محققین با استفاده از معیارهای مذکور، سعی در ارزیابی توان اکولوژیکی در توسعه شهری در شهر همدان نمودهاند. در این راستا، از یک مدل تحلیلی بر پایه سیستم اطلاعات مکانی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. با تلفیق معیارها در محیط نرمافزار ArcGIS، نقشه توسعه شهری شهرستان همدان در چهار کلاس بسیار مناسب، مناسب، نامناسب و بسیار نامناسب تولید شد. نتایج به دست آمده نشان میدهند که %43/8 (حدود 18040 هکتار) از مساحت کل شهر همدان در طبقه بسیار مناسب جهت توسعه شهری قرار دارد.
خلاصه ماشینی:
بر اين اساس ، در اين پژوهش ابتدا با بررسي مطالعات پيشين به شناسايي و دسته بندي معيارهاي مؤثر و ضريب تأثير آن ها در تعيين توسعه شهري پرداخته شده است که معيارهاي فاصله از آب هاي جاري سطحي (رودخانه ها)، دسترسي به راه هاي اصلي ، فاصله از گسل هاي اصلي و فرعي ، نزديکي به توسعه فيزيکي فعلي شهر، نوع کاربري اراضي ، مشخصات زمين شناسي ، جنس خاک ، شيب ، ارتفاع ، جهت شيب و پارامترهاي اقليمي (شرايط آب و هوا) مورد توجه قرار گرفت .
اهداف پژوهش حاضر عبارتند از: شناسايي عوامل اکولوژيکي مبتني بر مکان در تحليل و ارزيابي توسعه شهري همدان ؛ NOORMAGS تهيه و توليد نقشه اثر هر عامل با استفاده از تجزيه و تحليل هاي زمين آماري و داده هاي کاربري اراضي ؛ وزن دهي عوامل مؤثر در ارزيابي عوامل اکولوژيک در توسعه پايدار شهري همدان ؛ اولويت بندي مکان هاي شناسايي شده مناسب جهت توسعه شهري ؛ ارزيابي و تحليل نحوه توسعه پايدار و کالبدي شهري در مناطق مختلف با توجه به عوامل مشخص شده در محدوده منطقه مورد مطالعه ؛ طراحي يک مدل ارزيابي جهت هدايت برنامه ريزان و مديران شهري در تصميم گيري هاي کلان .
(به تصویر رجوع شود) Figure (1) proposed model for ecological evaluation of Hamedan city sustainable urban development Source: (research findings) منطقه مورد مطالعه روش هاي ارائه شده در اين پژوهش در شهر همدان پياده سازي شدند.