چکیده:
روابط منظم سیاسی ایران و کشورهای اروپایی که در دوران سلطنت فتحعلی‌شاه شروع شد، همواره با چالش‌های بزرگی مواجه بوده است. در رابطه با هنر نیز به سبب عواملی چون رفت و آمد نقاشان خارجی به دربار و ورود فرهنگ اروپایی به جامعه، اعزام برخی از نقاشان ایرانی به «فرنگ»، و آشنایی ایرانیان با پدیده نوظهور عکاسی، سبک جدیدی از هنر به وجود آمد که دارای ویژگی‌های بارز نه تنها از نظر بیان بصری بلکه به لحاظ محتوایی بود. هنر قاجار از نظر اسلوب و مضمون از نقاشی اروپایی متأثر گشت و صحنه‌هایی از نحوه زندگی اروپایی وارد نقاشی ایرانی شدند. نقاشی روی سقف قصر سردار ماکوئی نمونه‌ای از اسلوب دیوارنگاری با مضمون مردم‌نگاری است که نظام تصویری آن به طور مشخص بر محوریت تقابل « شرق» و« غرب» استوار است. این پژوهش خوانشی با روش توصیفی- تطبیقی با رویکردی بینامتنی است که در آن رمزگان فرهنگی و تصویری به مثابه دو پایۀ اصلی به گفتگو می‌نشینند. اصلی‌ترین تقابل‌های دوتایی مورد بررسی قرار می گیرند؛ دلالت‌های اولیه، دلالت‌های ضمنی گوناگونی را به وجود می‌آورند و از طریق نشانه‌های تصویری به معناسازی می‌پردازد. برای خوانش این نقاشی، از متون نوشتاری و تصویری دوره قاجار مانند سفرنامه‌ها استفاده شده است. در نتیجه اصلی این پژوهش، نقاشی روی سقف سردار ماکویی بازتابی معنادار از چالش اصلی دوران قاجار یعنی تقابل بین « شرق» و« غرب» ارزیابی می‌گردد.
The process of getting acquaintance with European culture which had begun in 18th century in Iran reached to its critical summit in 19th century (Qajar era). Travelling abroad, familiarity with modern ideas, and printing industry were some of the most influential causes which affected all aspects of Iranian life. The encounter of "East" and "West" as the main challenge of the time was reflected in Persian art and literature. This article explores dual oppositions on the Maqouee Palace mural painted on the ceiling of a palace in Iran. Cultural codes which were completely related to social situation and esthetic codes based on visual style of the time were examined. With the descriptive-comparative method, the article detected direct implications and circuitous connotations by comparing the main painting with other visual "texts". Foreign travels, biographies and newspaper articles also played a dominant role. After defining three possible connections between dual oppositions as antagonistic, relevant and dialectic, the most significant poles were chosen. Opposition of “West" and "East as the most momentous oppositions of Qajar era was reflected on the mural.
خلاصه ماشینی:
اين پژوهش با بهره گيري از عنوان مقاله : خوانش بينامتني و تقابل هاي دوتايي درنقاشي ديواري قصر سردار ماکويي(سفره ايراني و فرنگي) 42 رويکرد پديدارشناسانه ، اذعان ميدارد که ارکان هنر اروپايي در شکل دهي بينش و بيان ديوارنگاريهاي دوره قاجار تاثيرگذار بوده و متابعتي محتوايي و فرمي را در پي داشته است .
به نظر ميرسد تنها با مقايسۀ نشانه هاي تصويري دو پارة اين تصوير و مشخص نمودن جايگاه آنان در کل نقاشي و از سوي ديگر مقايسۀ آنان با متون تصويري و کلامي ( مانند سفرنامه ها) عنوان مقاله : خوانش بينامتني و تقابل هاي دوتايي درنقاشي ديواري قصر سردار ماکويي(سفره ايراني و فرنگي) 43 خوانشـــي معناســـاز امکان پذير خواهد شـــد.
ترکيب بندي کاملا قرينه اشخاص و ظروف عنوان مقاله : خوانش بينامتني و تقابل هاي دوتايي درنقاشي ديواري قصر سردار ماکويي(سفره ايراني و فرنگي) 46 تصوير ٢: خطوط اصلي در سفره ايراني و فرنگي، نقاشي روي سقف ، قصر سردار ماکويي، دوره قاجار (مأخذ: نگارنده ) باعث يکنواختي بصري شده است .
عنوان مقاله : خوانش بينامتني و تقابل هاي دوتايي درنقاشي ديواري قصر سردار ماکويي(سفره ايراني و فرنگي) 52 An Intertextual Survey on Dual Oppositions in the Maqouee Palace Mural (Iranian and European Sofreh) Maryam Lari Abstract The process of getting acquaintance with European culture which had begun in 18th century in Iran reached to its critical summit in 19th century (Qajar era).
(
, 
, 
)
