چکیده:
فرش دستباف در طول تاریخ به واسطه داشتن ظرفیتهای گوناگون هنری، اقتصادی و مفهومی جلوههای ویژهای در کنار ابعاد کاربردی و مصرفی خود یافته است. در تاریخ نگاریها و سفرنامهها همواره از فرشهای گران قیمت و نفیس به نشانه شکوه و عظمت کاخها یاد شده است. این امر نشان میدهد فرشها به مرور کارکردی فراتر از ارزش مصرفی خود یافتهاند. این پژوهش به شیوه توصیفی و تحلیلی انجام شده است که بررسیها در آن برپایه مطالعات کتابخانهای و بررسی تصویری نقاشیهای باقی مانده از سدههای میانه تا قرن 18 میلادی/12 قمری و همچنین لیست اموال برخی از پادشاهان- به منظور بررسی شکل مصرف و زمینههای بروز انواع مصرف آن- میباشد. از آنجا که بررسی اسناد تاریخی تمامی کشورهای اروپایی میسر نبود، به عمدهترین نمونهها به صورت پراکنده در کشورهای مختلف و پر اهمیت به لحاظ اقتصادی، تجاری و هنری خواهیم پرداخت. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که در پی رواج مصرف منسوجات و اهمیت آنها در تزیینات و با رواج فرهنگ مصرف نمایشی از قرون میانه به بعد در اروپا و در میان طبقات بالای جامعه و سپس در میان طبقات متوسط جامعه، نوعی ارزش نمادین و غیر کارکردی برای فرش دستباف به وجود آمد. یافتهها نشان میدهد در سدههای میانه و همچنین دوران رواج سرمایه داری در اروپا، فرش عنصر و نمادی از ثروت و مظهر تفاخر و عنصری هویت بخش برای صاحبان آن بوده است. به طوری که فرش به عنوان عنصری مهم در تزیینات کاخها، مساجد، کلیساها و نقاشیها به کار گرفته شد و "کاربرد مصرفی" آن به عنوان کف پوش، جای خود را به "کاربرد نمادین" داده است.
The hand-woven carpet because of the capacity of having the artistic, economic and conceptual aspects during the history, has found different functions besides its own consumable function. In Travelogues and historiographies was mentioned about the very splendor and luxury carpets that describing the glorious palaces. It indicates carpets gradually obtained a value more than consuming value.This research was conducted using the descriptive and analytical approach, based on library and documents data, with visual investigation on paintings from 15th to 18th centuries to finding the shape of the usage of carpets. Because that was not possible to investigate all European countries, it was emphasized on most important samples in terms of economy, commercial and artistic status.It seems by the spread of conspicuous consumption among high class people and afterwards among middle class families, arose a kind of symbolic value for hand- woven carpets. The research shows in capitalism and consumerism societies, carpets were a symbol of wealth and self-glorification for their owners. As during the 16 century and afterwards, their the consumable value as the floor covering, converted to symbolic value as a very important element in decorating the palaces, mosques, churches and paintings.
خلاصه ماشینی:
پژوهش نشان ميدهد که استفاده از نقوش و عناصر بصري در پيش از سده نوزدهم کارکردي تزييني داشته و پس از آن از عاملي تزييني در ترکيب بندي تابلوها به عنصري بياني تبديل ميشود مقاله ي ديگري با عنوان فرش دوره اسلامي و خاستگاه توليد آن نوشته محمد افروغ و ديگران (١٣٨٩) که در بخشي از آن به نقاشي هاي اروپايي با تصوير فرش هاي شرقي و اهميت آن ها در ميان خانواده هاي طبقه بالاي اروپا اشاره شده است .
در نظر وبلن قدرت مالي و يا هرگونه ثروتي براي اينکه منزلت را براي صاحبش به ارمغان آورد بايد به صورتي خودنمايانه و متظاهرانه به نمايش گذاشته شود(٢٠٠٥٦٤,[١٨٩٩]Veblen) وبلن ميگويد افراد براي اينکه در ميدان مبارزه ارزش خود را بالاتر نشان دهند و از اين راه امتياز بيشتري براي خود به دست 8 Leisure class عنوان مقاله : فرش به مثابه نماد؛ بررسي شکل مصرف فرش دستباف در اروپا از سده هاي ميانه تا قرن ١٨ ميلادي(١٢ هـ.
علاوه بر آن تعداد قابل توجهي از اسناد مربوط به آغاز قرن ١٤ نشان مي دهد که پارچه هاي با تکنيک 9 Conspicuous consumption عنوان مقاله : فرش به مثابه نماد؛ بررسي شکل مصرف فرش دستباف در اروپا از سده هاي ميانه تا قرن ١٨ ميلادي(١٢ هـ.
Humanities faculty- Tarbiat Modares University عنوان مقاله : فرش به مثابه نماد؛ بررسي شکل مصرف فرش دستباف در اروپا از سده هاي ميانه تا قرن ١٨ ميلادي(١٢ هـ.
Keywords: hand- woven carpet, conspicuous consumption, Functional value, symbolic value عنوان مقاله : فرش به مثابه نماد؛ بررسي شکل مصرف فرش دستباف در اروپا از سده هاي ميانه تا قرن ١٨ ميلادي(١٢ هـ.