چکیده:
تهران به عنوان مرکز و شهر اصلی و کانون اتخاذ تمام تصمیمات و سیاستهای کلان و خرد کشور در زمینه های مختلف اداری، سیاسی - اقتصادی و اجتماعی بوده است. این تمرکز سیاسی سبب تمرکز فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی، آموزشی و... شد که فرصتهای شغلی متنوع و متعدد ایجاد گردید و وجود فرصتهای شغلی زیاد جمعیت زیادی از سراسر کشور جذب نمود. حال این مساله مطرح است که بین تمرکز فعالیتهای اقتصادی و افزایش جمعیت شهر تهران چه ارتباطی وجود دارد. با توجه به مساله فوق سئوالات متعددی مطرح می شود که در این مقاله به دو سوال محوری توجه می شود
-1 تمرکز فعالیتهای مختلف اقتصادی در استان و شهرستانهای استان تهران به چه میزانی است؟
-2 تمرکز فعالیتهای اقتصادی چه تاثیری در افزایش جمعیت و توسعه کالبدی فیزیکی کلانشهر تهران داشته است؟
برای انجام پژوهش در این مقاله از روش کتابخانه ای و مطالعه اسناد و مدارک از جمله، نتایج سرشماری های کشوری و غیره استفاده شده است. در ضمن از spssو از معادله دو متغیر (y= a+ bx) برای تحلیل استفاده شده است.
نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که بین میزان تمرکز فعالیتهای اقتصادی (صنعت و خدمات) و افزایش جمعیت به سبب مهاجرتها رابطه معنی داری وجود دارد که در این رابطه سهم بخش خدمات نسبت به بخش صنعت بیشتر است.
افزایش جمعیت در کلانشهر تهران مشکلات متعددی مانند ترافیک - زیست محیطی و... ایجاد کرده است.
باید علل آن مورد بررسی قرار گرفته تا با ریشه یابی آن بتوان برنامه های مناسبی برای کاهش مهاجرت جمعیت پیش بینی نمود
خلاصه ماشینی:
جدول شماره ٤ : اشتغال در بخش هاي مختلف اقتصادي در منطقه شهري تهران ١٣٦٥ و جمعيت در سال ١٣٥٥ تعداد شاغلين (هزار نفر) سهم شاغلين (درصد) شهرستان و شهر کشاورز کل کشاورزي صنعت خدمات کل صنعت خدمات ي تهران 1,438 13/7 382/5 1,042 100 0/9 26/6 72/5 شميرانات 10/8 3 3/3 4/5 100 27/8 30/5 41/7 ري 92/2 9/1 39/9 43/1 100 9/9 43/3 46/8 مهرشهر 12/5 0/9 3/8 7/8 100 7/2 30/3 62/4 رجائي شهر 24/7 0/4 8/3 16 100 1/6 42/7 64/8 قرچک 15/7 0/2 6/7 8/8 100 1/3 42/7 56 ورامين 13/7 0/9 3/5 9/3 100 6/6 25/5 67/9 ساير نقاط شهري ٣٠٣/٢ 60 100/1 143/1 100 19/8 33 47/2 جمـــع 191/09 88/2 1,274/6 538/1 100 4/6 28/7 66/7 نسبت جمعيت نسبت جمعيت جمعيت خالص نسبت جمعيت شهر سال شرح جمعيت شهر تهران -نفر شهر تهران به استان تهران به مهاجرت ٥٥-٦٥ تهران به کل کشور استان کل کشور 13/9 96/6 13 475996 4530223 1355 منبع : مرکز آمار، آمار کارگاه اي بزرگ صنعتي در سال هاي ١٣٤٥ تا ١٣٧٣ ،١٣٧٤ و نتايج سرشماري عمومي نفوس و مسکن سال ١٣٦٥ ،١٣٦٦ سهم کارگاه هاي خدماتي در سال ١٣٥٥، ١٨ درصد و سهم شاغلان آنها ٢٨ درصد بود و سهم ارزش افزوده اين بخش به کل کشور در استان تهران در سال مذکور ٥٠ درصد بوده است .