چکیده:
امروزه یکی از موضوعات مهم در برنامه‌ریزی شهرها، بحث توسعه متعادل و متناسب در شهرها و برخورداری مناسب ساکنین شهرها از خدمات شهری می‌باشد. نقش برنامه‌ریزی در رسیدن به این هدف، باید توزیع خدمات و امکانات شهری، را به نحوه‌ی هدایت کند که به نفع همه اقشار و گروه‌های اجتماعی جامعه باشد و به عدالت اجتماعی و فضایی در شهرها و به تبع آن توسعه پایدار شهری منجر گردد. هدف از این پژوهش بررسی و شناخت نحوه توزیع جمعیت و خدمات در نواحی شهری زنجان و همچنین یک مقایسه بین نتایج بدست آمده از نحوه توزیع خدمات در بین نواحی شهری در مدل‌های VIKOR و TOPSIS می‌باشد. با توجه به هدف پژوهش، به ارزیابی نحوه پراکنش جمعیت (مدل آنتروپی) و توزیع خدمات (مدل VIKOR و مدل TOPSIS) و همچنین محاسبه همبستگی بین این دو متغیر(میزان جمعیت و دسترسی به خدمات) در نواحی شهری زنجان از مدل اسپیرمن استفاده شده است. نتایج بدست آمده از ضریب آنتروپی پراکنش جمعیت (0.9386) نشانگر آن است که پراکنش جمعیت در نواحی شهری زنجان متناسب می‌باشد اما نتایج بدست آمده از دو مدل VIKOR و TOPSIS مشخص می‌کند که توزیع خدمات در نواحی شهری زنجان متناسب نمی‌باشد. با توجه به ضریب همبستگی اسپیرمن (0.1098) مشخص می‌شود که توزیع خدمات شهری در نواحی شهری زنجان بر اساس پراکنش جمعیت، صورت نگرفته است. با توجه به نتایج تحقیقی بایستی با اقدامات و برنامه‌ریزی مناسب، به توزیع مجدد و پخش مناسب خدمات برای دست‌یابی به توسعه متوازن در نواحی شهری زنجان در راستای تحقق عدالت اجتماعی و به تبع آن دست‌یابی به توسعه پایدار شهری، اقدام شود.
خلاصه ماشینی:
ارزيابي پراکنش جمعيت و توزيع خدمات در نواحي شهري با رويکرد توسعه پايدار و عدالت اجتماعي با استفاده از مدل هاي VIKOR و TOPSIS، (مطالعه موردي شهر زنجان ) 1 محسن احد نژاد دکتراي جغرافيا و برنامه ريزي شهري ، دانشگاه زنجان علي زلفي فوق ليسانس جغرافيا و برنامه ريزي شهري ، دانشگاه زنجان محمد جواد نوروزي فوق ليسانس جغرافيا و برنامه ريزي شهري ، دانشگاه زنجان تاريخ دريافت مقاله : ١٣٩١/١٠/١٤ تاريخ پذيرش مقاله : ١٣٩١/١٢/٢٤ چکيده امروزه يکي از موضوعات مهم در برنامه ريزي شهرها، بحث توسعه متعادل و متناسب در شهرها و برخورداري مناسب ساکنين شهرها از خدمات شهري مي باشد.
با توجه به هدف پژوهش ، به ارزيابي نحوه پراکنش جمعيت (مدل آنتروپي ) و توزيع خدمات (مدل VIKOR و مدل TOPSIS) و همچنين محاسبه همبستگي بين اين دو متغير(ميزان جمعيت و دسترسي به خدمات ) در نواحي شهري زنجان از مدل اسپيرمن استفاده شده است .
قابل ذکر است که هدف از اين پژوهش بررسي و شناخت نحوه توزيع جمعيت و خدمات در نواحي شهري زنجان و همچنين يک مقايسه بين نتايج بدست آمده از نحوه توزيع خدمات در بين نواحي شهري در مدل هاي VIKOR و TOPSIS مي باشد که مي توان با اين شناخت به ارزيابي ارتباط بين پراکنش جمعيت و خدمات شهري در زنجان پي برد و همبستگي و عدم همبستگي بين دو متغير در نواحي شهري و همچنين کاستي هاي هر يک از نواحي ، در رابطه با خدمات شهري را مشخص کرده و راهبردهايي جهت نيل به عدالت فضايي در توزيع خدمات شهري ، بيان کرد.
(
, 
, 
)
