چکیده:
گرچه از دید اقتصادی افزایش درآمد سرانه به عنوان معیار توسعه به حساب میآید، اما نمیتواند همه ابعاد توسعهیافتگی را تشریح کند. لذا شاخص توسعه انسانی (HDI) به عنوان یک معیار کلی توسط برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) منتشر شد و مبنای اندازهگیری توسعه را سه بعد اساسی زندگی بشر یعنی سلامت، آموزش و سطح استاندارد زندگی قرار داد. شاخص توسعه انسانی با محاسبه میانگین هندسی مقادیر نرمال شده هر کدام از این سه شاخص به دست میآید. منطقه مورد مطالعه استان چهارمحال و بختیاری با جمعیت 947763 نفر در سال 1395 در نه شهرستان است. هدف این مطالعه بررسی ابعاد مختلف شاخص توسعه انسانی در شهرستانهای مختلف این استان و مقایسه آن با مقادیر متوسط کشور است. همچنین تغییرات ابعاد این شاخص در فاصله سالهای 1390 تا 1395 بررسی شد. نتایج بررسی سال 1395 نشان داد شاخص امید به زندگی در استان 67/73 سال و کمتر از میانگین کشور (6/75) است. همچنین میانگین سالهای تحصیل برای جمعیت چهارمحال و بختیاری 23/7 سال و کمتر از متوسط کشور (8/8) و سالهای مورد انتظار تحصیل با رقم 45/14 سال از متوسط کشوری این عامل که 8/14 سال است کمتر میباشد. شاخص درآمد سالانه ملی برای این استان نیز به طور مجزا محاسبه نشده و از اطلاعات ملی استخراج شده است که نشان میدهد در دوره مورد مطالعه به علت عدم رشد اقتصادی، سرانه درآمد ملی با کاهش روبرو شده است. با اندازهگیری شاخص توسعه انسانی مشاهده گردید، مقدار این شاخص در استان چهارمحال و بختیاری از 697/0 در سال 1390، به 74/0 در سال 1395 رسیده است. رشد این شاخص در سطح کشور نیز از 755/0 به 774/0 رسیده است. به طور کلی شاخص توسعه انسانی در استان چهارمحال و بختیاری از متوسط کشور کمتر است.
The purpose of this study was to examine the various dimensions of the human development index in different cities of the province and compare it with the average values of the country. Also, changes in the dimensions of this index have been investigated between 2011 and 2016. The results of this indicator in 2016 showed that life expectancy index is lower than the average of the country, so that the average life expectancy in Iran is 75.6 years, but in the province is 73.67 years. Also the average years of study for the Chaharmahal and Bakhtiari population are 7.23 years which is less than the average of the country (8.8), Also, the expected years of study with a 14.45 years average for this province is less than the average of country (14.8). The income index calculated on the basis of the national annual income index is not calculated separately for this province and is derived from the same national data, which shows that in the period under study, due to lack of economic growth, per capita national income has decreased. Measuring the human development index, shows that the value of this index in Chaharmahal and Bakhtiari province has increased from 0.697 in 2011 to 0.740 in 2016. The HDI of Iran is also increased from 0.755 to 0.774 in this period of time. In general, the human development index in Chaharmahal Bakhtiari province is lower than the average of the country.