چکیده:
آیتالله شیخ محمدحسین مجاهد برازجانی یکی از شخصیتهای موثر و مبارز که جد و جهد خود را برای ساماندهی قیام مردم وطنخواه بوشهر به کار گرفت و علم مبارزه با استعمار انگلیس را به دوش گرفت، علاوه بر تهییج و صدور فرمان مقابله، در کنار سایر مبارزان در میدان جهاد حاضر شد و تا آنجا پیشرفت که ملقب به «مجاهد» گشت. او مورد احترام مردم منطقه و محل رجوع آنان بود هر چند در مقطعی مورد بیمهری قرار گرفت و ناچار به جلای وطن شد. این مقاله عهدهدار فراز و فرود زندگی و پاسخگوی به این سئوال است که ایشان در مبارزه با استعمار در جنوب ایران چه نقش داشتهاند؟ با واکاوی اسناد آثار مکتوب موجود و تجزیه و تحلیل آنها و گوشههای از فراز و فرود زندگی وی نقش پیشوایی وی در قیام دلیران تنگستان را اثبات نموده و نگارنده معتقد است به شایستگی نقش ایشان نمایان نشده است.
خلاصه ماشینی:
نقش آیت الله مجاهد برازجانی در مقابله با استعمار در جنوب ایران محمد زارع بوشهری چکیده آیتالله شیخ محمدحسین مجاهد برازجانی یکی از شخصیتهای مؤثر و مبارز که جد و جهد خود را برای ساماندهی قیام مردم وطنخواه بوشهر به کار گرفت و علم مبارزه با استعمار انگلیس را به دوش گرفت، علاوه بر تهییج و صدور فرمان مقابله، در کنار سایر مبارزان در میدان جهاد حاضر شد و تا آنجا پیشرفت که ملقب به «مجاهد» گشت.
(دشتی،،1388:13-12) صرفنظر از صحت هر کدام از نقلها عملاً رهبری جهاد نیز به عهده آیتالله مجاهد است و منزل وی ستادی برای تمشیت امور مبارزان است، (ماحوزی، پیشین:34) رئیسعلی دلواری با ایشان در ارتباط است و ضمن ارائه گزارش از اقدامات خود هماهنگیهای لازم را نیز انجام میدهد این تحرکات نیز از دید عوامل انگلیس مخفی نیست و توسط گزارشگر کنسول به دولت متبوع منعکس میشود، وی ضمن پیشبینی اقدامات مردم مینویسد: «پرسه سربازان ما در کرانهها و آبادیها بنابر اطلاعاتی که از خبرآورها کسب کردهایم کمکم دارد واکنشهای را در میان مردم بر پایه تحرکات دشمنان منافع ما پدید میآورد.
»(پرتو، پیشین:154) بوشهر از نظر تقسیمات کشوری وابسته به فارس بود، لذا سران مجاهدین چند ماه پس از آن واقعه نامه مشترکی به علمای شیراز نوشتند تا بتوانند از حاکم محلی برای ادامه مبارزه کمک دریافت کنند این درخواست و تهییج مردم توسط علما در شیراز و صدور فتوای جهاد از طرف آیت الله شیخ جعفر محلاتی موجب شد ۷۰۰ نفر از جمله سیصد ژاندارم به سوی برازجان حرکت کنند.