چکیده:
مسالۀ اساسی این مقاله، تحلیل روابط و مناسبات شخصیتها در سمفونی مردگان عبّاس معروفی است. در این مقاله، از الگوی کنشگر گریماس بهره برده شده است. شش نقش اصلی یا به تعبیر گریماس، کنشگر، در این روایت بازیابی شده که عبارتند از: فرستنده، پذیرنده، فاعل، هدف، یاریگر و بازدارنده. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، در سمفونی مردگان، فرستنده علاقه است که یک مفهوم انتزاعی است؛ نه یک شخصیت عینی. پذیرنده: آیدین، فاعل: آیدین، هدف: دست یافتن به هنر و شاعری، یاریگر: مادر، معلّم آیدین، سورمه و خانوادۀ میرزاییان، و عموی آیدین؛ کنشگر بازدارنده: پدر آیدین و سپس برادرش و ایاز پاسبان هستند. نتیجۀ این پژوهش نشان میدهد که مدل گریماس در تحلیل شخصیتهای سمفونی مردگان عبّاس معروفی بسیار مفید و کارآمد است. بر اساس این الگو، خواننده با ذهنیّتی روشن میتواند روابط و مناسبات شخصیتها را پیگیریکند و برخی از ویژگیهایی را که گریماس برای حکایتهای فولکلوری بر میشمارد، در این داستان میتوان دید؛ از جمله اینکه قهرمان هم فاعل و هم، پذیرنده است.
The main issue of this article is the analysis of the relations and the character’s customs in the Symphony of the Dead by Abbas Marofi. In this article, the actantial model of Greimas has been used. The six main roles, or in the words of Greimas, actans, are retrieved in this narration: sender, receiver, subject, target, assistant, and opposer. According to the results of this research, in the Symphony of the Dead, the sender is interest that is an abstract concept, not an objective person, and the receiver is Aydin, Aydin is subject, purpose: the achievement of art and poetry, supporter: mother, teacher of Aydin Surma and the family of the Mirzaean, and Aydin's uncle; the opposers of action: Father Aydin, and then his brother, and Ayaz, the guard. The result of this study shows that the Greimas model is somewhat useful and effective in analyzing the characters of Symphony of the Dead by Abbas Mariufi. Based on this model, a reader with a clear mindset can follow the relationships and the customs of the characters and some of the features that Grimes consider in the folklore tales, one of the features of this story is the fact that the hero is both the subject and the receiver.
خلاصه ماشینی:
پذيرنده: آیدین، فاعل: آیدین، هدف: دست یافتن به هنر و شاعری، ياريگر: مادر، معلّم آیدین، سورمه و خانوادۀ میرزاییان، و عموی آیدین؛ کنشگر بازدارنده: پدر آیدین و سپس برادرش و ایاز پاسبان هستند.
بر اساس اين الگو، خواننده با ذهنيّتي روشن مي تواند روابط و مناسبات شخصيت ها را پیگیریکند و برخي از ويژگي هايي را که گريماس براي حکايت هاي فولکلوري بر مي شمارد، در اين داستان مي توان ديد؛ از جمله اينکه قهرمان هم فاعل و هم، پذيرنده است.
پیشینة پژوهش هر چند مطالعات روایتشناسی پیشینة چند قرنی ندارند، امّا در زمینة روایتشناسی از منظر نظریّة گریماس، پژوهشهایی صورت گرفته و در حال انجام است که نشان از اهمیّت این علم جدید است؛ از جمله مشهدی و ثواب (1394) در مقالۀ «تحلیل ساختار روایتی داستان بهرام و گلاندام برپایة نظریّة گریماس «سعی کردهاند ساختار روایتی داستان بهرام و گلاندام را، به عنوان نمونهای از منظومههای غنایی عاشقانه، بر مبنای نظریّة گریماس مطالعهکنند.
در همین راستا، محدودة پژوهش را بر مبنای داستان سمفونی مردگان قرار دادیم تا ساختار اصلی طرح و الگوی کنشی گریماس در این روایت بررسی شود.
نمونة بارز اين كنش داستاني، زماني است كه آیدین بنا به خواستۀ پدر، باید دست از عشق به شعر بشويد؛ امّا او نم پسنمیدهد و در نهايت، مجبور ميشود در مقابل خواهشهای پدر بايستد و بگويد ديگر از من صرف نظر كن.
ناصر دلخون یکی از عناصر یاریگر در روایت سمفونی مردگان، معلّم شعر آیدین است که استاد ناصر دلخون نام دارد.