چکیده:
کوبیسم ابتدا در نقاشی اتفاق افتاد. نقاشی کوبیسم سبکی است که نقاش با خطوط هندسی
تصویرسازی و سایه ها را در کار خود محو می کند. در سبک کوبیسم سعی می شود، تمام
جنبه های قابل رویت و غیرقابل رویت یک پدیده و موضوع به طور هم زمان در نقاشی نمایش
داده شود. هانری ماتیس (H. Matisse) نخستین کسی بود که نام کوبیسم را به این سبک
نقاشی اطلاق کرد؛ زیرا انتزاعی و دور از واقعیت به نظر می رسید. کوبیسم نیز مرکب از کلمه ی
(Cube) « کوب »به معنای مکعب است. تصاویر مکعب شکل در نقاشی آنان دیده می شود.
١٩١٨ ١٨٨٠ ) مبتکر نوعی کار ادبی- هنری شد که ،Guillaume Apollinaire) گیوم آپولینر
« کوبیسم ادبی » نام گرفت. کارهای آپولینر از نوع کالیگرام (Calligramme) وایدئوگرام
(Ideogram)است، یعنی متن هایی که ترتیب و شکل حروف چینی و نگاشتن آن ها مشخص
کننده و بیانگر موضوع و مضمون درونشان بوده و در واقع نوعی اندیشه نگاری به شمار میآیند.
ژانر واژانه نیز دارای اشتراکات و اختلافاتی با کالیگرام و نوع نگارش در کوبیسم است که این
نوشتار به شرح و مقایسه ی این دو ژانر ادبی خواهد پرداخت.
خلاصه ماشینی:
سپس علاقهاش به هنر نقاشی و دوستی او به پیکاسو دلایلی شدند برای این که او مبتکر نوعی کار ادبی_هنری شود که «کوبیسم ادبی» نام گرفت و به طور همزمان با کار کوبیسم ادبی، او از مروجها و مبلغهای مکتب سوررئالیسم نیز بود.
در کالیگرام آپولینر میکوشد، کلمات را به صورت موزون در کنار هم قرار دهد، از این رو کلمات نه تنها در ایجاد مفهوم شعر نقش محوری ایفا میکنند، بلکه شکل چینش آنها نیز در القای احساس شاعر به مخاطب حائز اهمیت است.
یکی از تفاوتهای کالیگرامهای آپولینر و شعر مصور در ادبیات کهن و معاصر ادبیات فارسی با واژانه در این است که آثار کوبیستی و شعر مصور، تابع زنجیرهی گفتار و دستور زبان و نقشهای دستوری برای کلماتند.
در واقع در کالیگرام نقاشی و مصور بودن نوشتار پتانسیلی جدا از کلمه در نظر گرفته شدهاند؛ اما از آن جایی که در واژانه هدف، اصالت دادن به وجود واژگان در متن است و شعر و داستان پتانسیلهایی از کلمه به شمار میآیند، مرزی در هم شکسته یا حذف نمیشود؛ بلکه یک عریاننویس، تصویر، نقاشی و شعر مصور را پتانسیلی از کلمه میداند که در صورت خواست و نیاز متن میتواند برجسته شود.
نکتهی دیگر آن که در کالیگرام بعد تصویری اثر برجستهتر از سایر ابعاد در نظر گرفته شده، اما در واژانه بعد مصور و تجسمی واژگان در خدمت معنا برجسته شده و هدف، نوشتن شعر به صورت نقاشی کردن یک تصویر در آن نیست در حالی که هدف کالیگرام و شعر مصور، نوشتن شعر به صورت نقاشی کردن پرندگان، اشیا و یا اشکال هندسی است.
3- در کالیگرام مصور بودن شعر هدف بوده، اما در واژانه تصویر بعدی از کلمه و ابزاری در خدمت متن است.