بررسی آسیب شناسانه آثار ادبی فمینیستی با تأکید بر جایگاه خانواده و مسائل آن در نظریه‌های فمینیستی مقاله

آثار داستانی یکی از عرصه‌هایی است که فمینیست‌ها در بیان مسائل و دغدغه‌های زنان از آن بهره می‌گیرند. فمینیسم در هر جا که ردپایی از زنان دیده می‌شود بسیاری از هنجارها، سنّت‌ها و باید و نبایدها را به چالش کشیده و مورد تردید قرار داده است. شماری از داستانهای زن‌محور در کنار بیان مشکلات زنان آثار مخربی نیز داشته‌ است؛ زیرا این آثار با دیدگاهی ضد ارزشی به جایگاه خانواده، ازدواج و روابط زناشویی می‌نگرد. این در حالی است که از ارزش خانواده به عنوان نهادی کوچک ولی تأثیرگذار در سلامت روانی و تأمین آرامش و نیازهای عاطفی افراد، غفلت شده است. مقاله حاضر درصدد است تا با رویکردی آسیب‌شناسانه و به روش مطالعه متن و بررسی مقایسه‌ای، آسیب‌ها در حوزه مسائل خانواده را با تحلیل شماری از آثار داستانی فمینیستی بررسی و نقد کند. این آثار عبارت است از رمان‌های سگ و زمستان بلند (از شهرنوش پارسی‌پور) پرنده من (از فریبا وفی)، داستان‌های کوتاه لکه‌ها، آپارتمان (1) و (2) و (3) از مجموعه «طعم گس خرمالو» (از زویا پیرزاد). داستانها برمبنای معیارهایی نظیر زن‌محور بودن، زن بودن نویسندگان، ارتباط محتوای آثار با مسائل خانوادگی و قرار گرفتن شخصیتهای زن در جایگاه قهرمان اصلی انتخاب شده‌ است. نتایج نشان می‌دهد که این آثار با برجسته‌سازی مقوله‌هایی مانند طلاق عاطفی، تضاد دیدگاه‌ها در زندگی مشترک، بی‌هویتی زن و طلاق قانونی و با تکیه بر پدیده‌هایی نظیر مردسالاری و مردستیزی تأثیرات مخربی را در جایگاه ارزشی خانواده و ازدواج به دنبال داشته است.

Fictional works comprise a field the feminists take advantage of to express women's problems and concerns. Wherever there is a trace of women, feminism has challenged and cast doubt on many norms, traditions, and the dos and don'ts. Expressing women problems, some woman-oriented fictional works have also had negative effects; for these works view family, marriage, and marital relationships from an anti-value point. This is while the value of family as a small but much influential institute in providing mental health and peace for the family members and meeting their emotional needs has been ignored. The present paper tries to offer a critical analysis of family damages through studying a few feminist fictional works, using the pathological approach and the comparative study method. These fictional works include The Dog and the Long Winter by Shahrnoush Parsipur, My Bird by Fariba Vafi, and the short stories The Stains, The Apartment 1, 2, 3 from the collection The Acrid Taste of Persimmon by Zoya Pirzad. The stories are selected with regard to their woman-oriented nature, their female authors, their connection with family concerns, and their female protagonists. The findings show that through foregrounding emotional divorce, opposing viewpoints in marital relationship, women's loss of identity, and official divorce, and focusing on patriarchy and misandry, these fictional works have had negative effects on the value of marriage and family as an institute.

نتایج نشان میدهد که این آثار با برجسته سازی مقوله هایی مانند طلاق عاطفی، تضاد دیدگاه ها در زندگی مشترک، بیهویتی زن و طلاق قانونی و با تکیه بر پدیده هایی نظیر مردسالاری و مردستیزی تأثیرات مخربی را در جایگاه ارزشی خانواده و ازدواج به دنبال داشته است . «شرایط پیرامون زندگی ما حکایت از حضور نظام فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جهانی است که میتواند با تبلیغ ایده های جدید نقش هایی را به زنان عرضه کند که آنان را از مقام مادری و نقش والای همسری باز دارد و زمینه استثمار و خطرات جدی را برای خانواده ها و زنان جامعه داشته باشد» (Hemmat٢٠١٣ &Parnian Khajenoori). آثار داستانی برمبنای معیارهایی نظیر زن بودن نویسندگان ، زن محور بودن داستانها، قرار گرفتن زنان در جایگاه شخصیت اصلی، ارتباط مستقیم محتوای داستان ها با مسائلی چون جایگاه و نقش خانواده ، روابط زناشویی، روابط عاطفی اعضای خانواده ، هویت زنانه ، جایزه گرفتن برخی از داستان ها و به ویژه برجسته بودن مؤلفه های فمینیستی و دغدغه های زنانه ، فارغ از کوتاه یا بلند بودن داستان ها انتخاب شده است . هرچند نویسندگان تلاش کرده اند تا مسائل و مشکلات زنان را ترسیم کنند ولی شخصیت های زن را در تقابل و تضاد با ارزش ها و مفاهیمی چون خانواده ، ازدواج ، نقش مادری و همسری قرار داده اند. Kamali The Journal of Women Studies Sociological and Experiencing social word as in Novels . Modiri The Journal of Women in (Case study: Married people in Tehran)tendency to divorce .