چکیده:
هدف پژوهش حاضر بررسی تشکیلات نیروهای نظامی و انتظامی در حکومت امیرالمؤمنین(ع) بوده و فرضیه ابتکاری بودن «شرطة الخمیس» را با روش توصیفی- تحلیلی به اثبات رساند. در این راستا،سازمان نیروینظامی در کوفه، پیشینه نیرویانتظامی در اسلام، ایجاد سازمانهاینظامیجدید توسط امیرالمؤمنین(ع)، شرطه و نیرویانتظامی در حکومتعلوی، «شرطةالخمیس» به عنوان مهمترین تشکیلات انتظامیحکومت علوی، ابتکارامام علی(ع) در تشکیل «شرطةالخمیس»،زمان، مکان و اعضای تشکیل «شرطهالخمیس»،فعالیتهای انتظامی اعضای «شرطةالخمیس»ونیرویانتظامی و شهربان در حکومت علوی مورد بررسی قرار گرفتهاند.یافتهها نشان داد، سه گروه و جمعیت در زمان امام علی(ع) بودند. گروه نظامی که براساس تشکیلات قبایل بود و دو گروه انتظامی. یکی «شرطة الخمیس» که حضرت ایجاد کرد و سابقه نداشت و گروه انتظامی دیگری که امنیت شهر را به عهده داشته و در عملیات مختلف شرکت داشتند. از عنوان «شرطة الخمیس» قبل و بعد از امام علی(ع) در منابع تاریخی یاد نشده است. طبری و محققان اهلسنت ایشان را مبدع «شرطة الخمیس» و ایجاد کننده تشکیلات منسجم شرطه در اسلام دانستهاند. اعضای «شرطة الخمیس» به امنیت شهرها و مبارزه با شورشیان، مفسدان و متجاوزان میپرداختند و در هنگام جنگ هم فعال و به کمک نیروهای پیشگام نظامی، میرفتند. در هنگام جنگ جمل و صفین نیز حاضر بودند.
The major goal of this project was to study the organization of military service and police forces in Amir Al-Mu'minin's (a.s) government, and to establish innovative nature of Shurtat Al-Khamis forces with a descriptive- analytical method. In this regard, the military organization in Kufa, the military history of Islam, creation of new military organizations by Amir al-Mu'menin (pbuh), the Shariah and the military in the Alawite state, the "Shurtat al-Khamis" as the most important military organization of Alawite government, the initiative by Imam Ali In forming the "Shurtat al-Khamis", time, place and members of the "Shurtat al-Khamis", the military activities of the members of the "Shurtat al-Khamis" and the Alawite government's military and police forces are examined. The results showed that there were three groups and population at the time of Imam Ali. A military group based on tribal organizations and two police groups. One was the "Shurtat al-Khamis" that the Prophet had created and had no record, and the other was a police group involved in various operations for security of the city. The term "Shurtat al-Khamis" is not mentioned in historical resources before and after Imam Ali (pbuh). Tabari and his Sunni scholars have called him the innovator of the "Shurtat al-Khamis" and the creator of a coherent body of police in Islam. Members of the "Shurtat al-Khamis" paid tribute to the security of cities and the fight against insurgents, corruptors, and invaders. During the war of Jamal and Saffin were also present.
خلاصه ماشینی:
در این راستا، سازمان نیروی نظامی در کوفه، پیشینه نیروی انتظامی در اسلام، ایجاد سازمانهای نظامی جدید توسط امیرالمؤمنین(ع)، شرطه و نیروی انتظامی در حکومت علوی، «شرطة الخمیس» به عنوان مهمترین تشکیلات انتظامی حکومت علوی، ابتکار امام علی(ع) در تشکیل «شرطة الخمیس»، زمان، مکان و اعضای تشکیل «شرطه الخمیس»، فعالیتهای انتظامی اعضای «شرطة الخمیس» و نیروی انتظامی و شهربان در حکومت علوی مورد بررسی قرار گرفتهاند.
از نقل مورخان استفاده میشود که منظور از شرطه که امروز به نیروی انتظامی تعبیر میشود، جمعی است که مسئولیت امنیت شهر و کشور را در ابعاد مختلف آن به عهده داشتند و عملیات مختلفی را برای ایجاد امنیت، مبارزه با فساد و مبارزه با شورشیان داخلی و حتی یورشهای معاویه به عهده گرفتند.
در تاریخ طبری(310م) نسخه اعلمی چاپ قدیم که طبق نسخه لیدن است، در بخش معرفی شرطه الخمیس آورده است: آن را عرب ایجاد كرد: «التی ابتدعها العرب» (طبری، 1403ق: ج 4، ص 121).
گروه دوم: نیروی انتظامی و شهربان گروه دوم کسانی بودند که درباره آنان از تعبیر «شرطه» استفاده شده است که با شرطه الخمیس متفاوت بوده و فقط مسئولیتهای انتظامی در شهرها، سرکوب ضدانقلاب و افراد شورشی و تعقیب مزدوران معاویه را به عهده داشتند.
سازمان نظامی در کوفه از گذشته وجود داشت، ولی نیروی انتظامی منسجمی به نام شرطه الخمیس را حضرت ایجاد کرد و آنان مکانی برای تجمع در روزهای پنجشنبه داشتند.