Skip to main content

واکاوی عوامل تاثیرگذار بر خشکسالی هیدرولوژیک (مطالعه موردی حوضه‌های آبخیز استان لرستان) مقاله

نویسنده:

نویسنده مسئول:

، علمی-پژوهشی (وزارت علوم/ISC (‎14 صفحه - از 148 تا 161 )

کلیدواژه ها: خشکسالی تحلیل عاملی تحلیل خوشه‌ای همگن بندی تحلیل متمایزی Homogenizing drought Cluster analysis Discriminant Analysis factorial analysis

fa en
چکیده:

برای برنامه‌ریزی مدیریت بهینه منابع آب به‌‌ویژه در حوضه‌های آبخیز بزرگ، شناخت روابط هیدرولوژیکی جهت تشخیص عوامل تأثیرگذار بر خشکسالی هیدرولوژیک امری ضروری به نظر می‌رسد. خشکسالی از جمله عوامل طبیعی است که طی چند دهه گذشته خسارات زیادی را متوجه جوامع و محیط زیست ایران و حتی جهان نموده است. این تحقیق به بررسی عوامل تأثیرگذار بر خشکسالی هیدرولوژیک حوضه آبخیز استان لرستان می‌پردازد. ابتدا 25 ایستگاه مناسب با توجه به پراکنش جغرافیایی و تنوع مساحت این استان در نظر گرفته شدند. اطلاعات فیزیوگرافی ایستگاه‌ها با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی استخراج، سپس تجزیه و تحلیل عاملی روی 15 متغیر نمونه برداری شده از ایستگاه‌ها در نرم‌افزار آماری R-3-1-1 انجام شده است. نتایج نشان دادند که متغیرهای بارش، مساحت، تراکم زهکشی، و درصد اراضی فقیر از عوامل اصلی بوده و در مجموع 684/84 درصد از کل تغییرات در داده‌ها را بیان می‌کنند. سپس متغیرهای چهارگانه استخراج شده با تحلیل خوشه‌ای گروه‌بندی شدند و در نهایت دو گروه همگن بدست آمدند. به‌منظور بررسی صحت تحلیل خوشه‌ای در تعیین مناطق همگن از تحلیل ممیزی استفاده شد. تحلیل ممیزی صورت گرفته برای دو گروه همگن بر اساس متغیرهای چهارگانه یک تابع متمایز کننده ایجاد گردید. نتایج ضرایب تابع متمایز کننده در حالت استاندارد نشان ‌دادند که در تابع ایجاد شده متغیر بارش با بارندگی متوسط با بیشترین بار وزنی 979/0، و متغیر مساحت با بار وزنی877/0، مهمترین متغیرهای متمایز کننده گروه‌های همگن از یکدیگر می‌باشند. در نهایت مقادیر همبستگی برآورد شده نشانگر آن است که دو گروه همگن از یکدیگر مجزا می‌باشند.

For optimization management planning of the water resources, particular in vast watershed, recognition of the hydrological relationships to determine influential hydrological factors in the hydrologic drought is necessary. Drought is one of the natural factors which in recent decades damaged many areas and environments in not only in Iran but also in the world. This research investigates factors that influence the hydrological drought analysis in Lorestan watershed province. In this research, we first selected 25 stations of Lorestan province which were suitable in geographic transmittance status and area varieties. The physiographical data of considered stations were derived through the topographic maps. These data were analyzed by factor analysis for 15 measured variables in the considered stations by R-3-1-1 statistical software. The Results have showed that the factors of rainfall, area, drainage density, and areas with poor vegetation as main factors have stated 84.684 percent of total variations in the total selected data. Then, four selected factors were classified in to two homogenous groups by the cluster analysis. In order to test the accuracy of the cluster analysis in the homogenous areas, discriminant analysis was performed. Based on the four main selected factors in two homogenous areas, we have derived a differentiating function. The differentiating function coefficients in the standard mode showed that in the formed function, average rainfall and area with weight factor of 0.979 and 0.877, respectively, were the most significant group differentiator variables. Finally the coefficient correlation values indicate that these two groups are distinct from each other.

خلاصه ماشینی:

با مشخص‌شدن گروه‌هاي همگن بايد به دو مسأله‌ی اساسي توجه داشت: الف‌) آيا گروه‌هاي ایجاد شده كاملاً مجزا از يكديگرند؟ در صورت منفي بودن پاسخ چگونه مي‌توان آن‌ها را مجزا نمود؟ ب‌) وضعيت حوضه‌اي كه در تجزيه و تحليل شركت نكرده و يا حوضه‌ی فاقد آمار را چگونه مي‌توان مشخص نمود كه به كدام گروه تعلق دارد؟ در اين تحقيق روش تجزيه و تحليل خوشه‌اي به روش طبقاتي تجمعي براي تعيين مناطق همگن هيدرولوژيك در حوضه‌هاي آبخيز مورد نظر استفاده شده است. جدول 1- وضعيت حوضه‌هاي آبخيز و ايستگاه‌هاي هيدرومتري مورد مطالعه در استان لرستان (به تصوير صفحه مراجعه شود) (به تصوير صفحه مراجعه شود) شکل 1- موقعيت جغرافيايي و ايستگاه‌هاي هيدرومتري مورد مطالعه در استان لرستان بحث اصلی تجزيه و تحليل عاملي: ابتدا 21 متغير شامل مساحت (کیلومترمربع)، ضریب گراویلیوس، ارتفاع در سه سطح حداکثر، متوسط و حداقل (متر)، آبراهه اصلی (متر)، بارندگی (میلی‌متر)، شیب (درصد)، تبخیر (میلی‌متر)، دما (درجه سلسیوس)، جهت غربی، تراکم زه‌کشی (کیلومتر بر کیلومتر مربع)، محیط (کیلومتر)، نفوذپذیری سازند (میلی‌متر بر ساعت)، اراضی فقیر (درصد)، پوشش گیاهی (درصد)، عوامل اقلیمی، عوامل فیزیوگرافی، توزیع بارش، شدت بارش (میلی‌متر بر ساعت)، و سرعت وزش باد (متر بر ساعت) از 25 زیرحوضه (نورآباد، كشكان، خرم‌آباد، ماديان‌ رود، الشتر، هفت‌چشمه، چهول، هرود، تيره، سراب جهانگير، كمندان، ماربره، سيلاخور، آب‌ سرده، شاماش، ضرون، ازنا، نو‍‍ژيان، قپان دره، سراب ‌سفيد، گراب، بياتون، آب‌ رودبار، قپانوري، و سبزه) مورد نظر مناسب از لحاظ پراكنش جغرافيایي و تنوع مساحت استان لرستان انتخاب شدند.

صفحه: لغتنامه نور
148


ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود
عضویت

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .



ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود
عضویت

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .



ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود
عضویت

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .



ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود
عضویت

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .



ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود
عضویت

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .



ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود
عضویت

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .



ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود
عضویت

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .



ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود
عضویت

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .



ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود
عضویت

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .



ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود
عضویت

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .



ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود
عضویت

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .



ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود
عضویت

تحتاج دخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.
إن كنت لا تقدر علی شراء الاشتراك عبرPayPal أو بطاقة VISA، الرجاء ارسال رقم هاتفك المحمول إلی مدير الموقع عبر webmaster@noormags.com .

You need Sign in to view the content of the article. If you are not a member, proceed from part Sign up.
If you fail to purchase subscription via PayPal or VISA Card, please send your mobile number to the Website Administrator via webmaster@noormags.com .