چکیده:
اشکانیان دودمانی از شاهان ایرانی بودند که 475 سال بر ایران فرمان راندند. به سبب کمبود منابع نوشتاری آن، سکهها منابع بسیار سودمندی در شناخت شرایط اقتصادی، فرهنگی و هنری این دوران به شمار میآیند. با مطالعه بر روی سکههای این دوران که دارای نوشته هستند میتوان چگونگی سیر و تحول خط آن را ارزیابی نمود. در این میان عمده سکههای با نوشته ی پهلوی اشکانی، درهمهای سیمین اشکانی ضرب اکباتان، طی سالهای 51 تا 228 میلادی میباشند، که اهمیت مطالعه این درهمها را دو چندان مینماید.
در این پژوهش سعی بر این است تا ضمن مطالعه خط پهلوی اشکانی شماری از درهمهای این ضرابخانه را که ضرب سالهای 51 تا 228 میلادی هستند، چگونگی سیر تحول این خط را بررسی کرده و به تحلیل آن پرداخته شود. این امر با استخراج مستقیم نوشته پهلوی اشکانی از روی درهمها و سپس استخراج تکتک نویسههای خطی مربوط به هر سکه و تدوین جدول تغییرات زمانی نویسهها امکانپذیر میگردد. با نگاه اجمالی به عمده سکهها درهم این ضرابخانه طی این سالیان، به نظر نمیرسد دستخط قلمزن دستخوش تغییر و تحولات شده باشد که این موضوع با بررسی و مقایسهی تعدادی از دیگر نمونههای سکههای مورد مطالعه در این پژوهش تایید شد.
Parthianswere Iranian kingswho ruled over this land for 475 years. Due to lack of sufficient written material from this era, coins are very useful resources for understanding the economic, cultural and artistic conditions of this period. By studying on coins with Parthian script, we could analyze the development and change in this script. Most of the coins with Parthian Pahlavi scripts and silver Parthian drachmas belong to 51-228 AD that makes the examination of these drachms minted in Ecbatana more significant. In this research we try to study the silver drachmas from Ecbatana which date from 51-228 AD, and examine the course of their evolution. This is possible by extracting Parthian script from the coins and then extracting all the characters of each coin and finally drawing up the timetable for changing characters. Silver drachmaswere the most prevalent coins and monetary units in the ancient world from the beginning of the 1st century AD, Ecbatana became the most important and sometimes the only city to mint drachmas. It is assumed that in the mint of Ecbatana, the engraver’s handwriting didn’t make a difference in different samples, which was confirmed by comparison of a number of coin samples in this study.
خلاصه ماشینی:
نخست این که اشکانیان گرچه دیرپاترین دودمان ایرانی بودند که سـالیان دراز برابر ٤٧٥ سال بر ایران زمین فرمانروایی کردند اما بـه دلایـل گونـاگون ، داده هـای تـاریخی و باستان شناختی کمتری نسبت به دوره های مشابه آنان در دسترس اسـت ؛ دوم ایـن کـه اینـان مردمانی بودند که ایران را از چنگ قدرت و فرهنگی بیگانه رهـا کـرده و بـه دامـان مردمـی ایرانی و فرهنگی شرقی سپردند و استفاده از نویسه های خـط پهلـوی اشـکانی کـه نشـان از فرهنگی شرقی دارند در کنار الفبای یونانی و فرهنگ هلنی حاکم بر نخستین سـکه هـا خـود نشان گر این موضوع است .
در نتیجه ، با توجه به نکات ذکرشده درباره ی این سکه هـا، ایـن سـوالات مطرح میگردد که در این بازه زمـانی نسـبتآً طـولانی آیـا تحـولاتی در شـکل نویسـه هـا و چگونگی نگارش آنها صورت گرفته است ؟ در صـورتی کـه تحـولاتی در شـکل نویسـه هـا صورت گرفته است این تحولات در چند دوره بر روی سکه ها قابل بررسی میباشد؟ در پژوهش پیش رو، ضمن استخراج مستقیم نوشته های پهلوی اشکانی منقور برشـماری از درهم های سیمین ضرابخانه ی اکباتان ، میان سالیان ٥١ تا ٢٢٨ مـیلادی، سـعی شـده اسـت تا با طبقه بندی تک تک نویسه های خطی مربوط به هر سکه و تدوین جدول تغییرات زمـانی این نویسه ها، به این پرسش پاسخ داده شود.
٤٢ زبان شناخت ، سال دهم ، شمارة دوم ، پاییز و زمستان ١٣٩٨ بررسی سیر تحول خط پهلوی اشکانی بر سکه های درهم سیمین ...