چکیده:
فصلنامه تاریخ‌پژوهی (مجله انجمن علمی تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد)» سال بیست و یکم» شمارة ۰۷۸ پاییز ۱۳۹۸
بررسی شخصیت ماشاءاللّه خان کاشی با تکیه برنظریه‌ی ترتیب تولد آدلر
امید کفیل کاشانی» محمدرضا تمنایی فر ۲
چکیده
ماشاءالله مان کاشی سردسته‌ی تفنگچیان نایبی بود که تا سالها مناطقی از ایران مرکزی در
عصر قاجار را تحت تصرف داشتند و حکومت مرکزی سرانجام توانست در سال ۱۲۹۸
شمسی غائله‌ی آنها را پایان بخشد. آدلر روانکاو نوفرویدی باورداشت که ترتیب تولد
افراد(فرزند اول»فرزند دومفرزند آخر) بر شخصیت آنها به گونه‌ی متفاوتی اثرگذار است.
محیط اجتماعی هرفرزند در خانواده با دیگری متفاوت است و این موضوع سبب شکل‌گیری
شخصیت‌های مختلف در میان فرزندان خانواده می‌شود. ماشاءالله خان فرزند اول و ارشد
خانواده بود. با توجه به رابطه ترتیب تولد با شخصیت فردء چگونگی تاثیر ترتیب تولد(ساختار
شخصیت) ماشاش خان بر تداوم قدرت نایبیان در سالهای پایانی عصر قاجار قابل مطالعه و
بررسی است. روش تحقیق این مطالعه توصیفی -تحلیلی وبرپایه‌ی مطالعات کتابخانه‌ای است.
نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که میان ترتیب تولد و شخصیت ماشاءالله خان کاشی ارتباطی
عمیق وجود دارد. شخصیت او با توجه به ترتیب تولد (فرزند اول)» دارای چند ویژگی است:
برتری‌جو‌سازماندهندهءاقتدارطلبءدارای حس ناامنی نسبت به دیگران؛محافظه‌کار و در پایان؛
مجرم همانند مجرمان که بیشتر فرزند ارشد هستند. استنباط می‌شود که این ویژگی‌ها بر تداوم
و نیرومندی نایبیان تا سال ۱۲۹۸ شمسی و سازماندهی این گروه به شکلی قوی بسیار
تاثیرگذار بوده است.
خلاصه ماشینی:
در پژوهشی از طاهری ، شخصیت محمدرضاشاه پهلوی در آیینه ی رویکـرد کـارن هورنـای بررسی و تحلیل شده است : «عوامل ناهمگون محیطی و اجتماعی دوران کودکی محمدرضاشاه ، و نگرش سلطه گرایانه و فقـدان حمایـت و محبـت در زنـدگی منجـر بـه شـکل گیـری روان رنجوری ٥ و اضطراب اساسی وی شد و شخصیت نابهنجار متاثر از گذشـته باعـث شـد تـا در دوره ی حکومت ، با خودشیفتگی ، تملق دوستی و عقدٔە خودبزرگ بینـی ، بـه دنبـال سـلطه بـر دیگران باشد» ودرپایان چنین نتیجه گرفته می شود که این ضعف شخصیتی در او باعث شد تـا نتواند از ویژگی های داخلی و خارجی حکومتش در آسـتانه ی انقـلاب ٥٧ بهـره گیـرد و ایـن موضوع به فروپاشی سلطنت پهلوی انجامیـد.
در زمینه ی موضوع این مقاله ، نگارنده به هیچ مقاله ی مشابهی که به تحلیل ماشاءالله خان کاشی از زاویه ی ترتیب تولد آدلر پرداخته باشد دست نیافت و شاید بتوان گفت کـه ایـن مقاله نخستین مقاله ای است که به تحلیل روانشناختی یکی از شخصـیت هـای نـایبی در عصـر مشروطه در ایران می پردازد و یا حتی نخستین مقاله ای که به طور اختصاصی به بررسی ترتیـب تولد یک شخصیت تاریخی در ایران پرداخته است .
یکی از موارد دیگر که نشان از برتری طلبی در شخصیت سردار جنگ کاشی دارد اینست که او تمایـل داشـت کـه زندگی شهری داشته باشد و در تهران با بزرگان و اشراف حکومت مرکزی در پیوند باشـد بـر خلاف پدرش نایب حسین که با این تصمیم مخالف بود و «اعتقاد داشت که نایبیان بایستی بـه صورت ایلی زندگی کنند، و حتی به مسقط الرأس طایفه ی نایبی در لرسـتان بازگردنـد و یـک ((ایل کاشانی )) تشکیل دهند»٣.
(
, 
, 
)
