چکیده:
ادبیات دفاع مقدّس از زیرشاخههای ادبیات مقاومت و متأثّر از رخداد جنگ تحمیلی ایران و عراق در ادبیات معاصر ماست. یکی از موضوعات آن، آثار ادبی مربوط به کودک و نوجوان است که برای آگاهی این نسل از جنگ و پرورش ارزشهای دفاع مقدّس در ایشان، به رشتۀ تحریر درمیآید. به دلیل حساسیت این ردۀ سنّی، کیفیّت و لحن این آثار دقّت بیشتری میطلبد. یکی از بهترین شیوههای بیان مسائل سختِ جنگی، پیچیدن این مطالب در بافتی از طنز است تا از این راه، هم بر جذابیّت موضوع افزوده شود و هم ذهن کودک و نوجوان با مفاهیم ارزشی جنگ و جهاد آشنا گردد؛ از این رو، در این مقاله سعی شدهاست تا با بررسی طنز در داستان نوجوان، اثر آن در استقبال نوجوانان از ادبیات دفاع مقدّس مشخّص شود. برای این منظور، دو کتاب «هستی» و «گردان قاطرچیها» از مجموعۀ «رمان نوجوان امروز» برای انجام پژوهش انتخاب شد. این دو کتاب در نظرسنجی از نوجوانان به ترتیب، در ردۀ اوّل و دوم قرار گرفتند که هر دو با موضوع دفاع مقدّس به شیوۀ طنز نوشته شدهاند.
The Sacred Defense Literature is one of the branches of resistance literature and is affected by the events of the Iran-Iraq war in our contemporary literature. One of its themes is works related to children's and adolescents' literature, written to inform this generation about war and foster values of the Sacred Defense in them. Due to the sensitivity of this age group, quality and tone of the work require more accuracy. One of the best ways of saying the complex issues of war is to put the content in the context of irony. This way can add to the attraction of the matter and acquaint the mind of children with the valuable concepts of war and jihad. Hence, in this paper, we have tried to review humor and its effect on teenagers finding Sacred Defense literature pleasant. For this purpose, the book Hasti and QaterchihaBattalion from the series Today's adolescent novels were selected for the study. The two books were named in the first and second category when polling adolescents, and both of them are about the Sacred Defense and are written in a humoristic style . The main aim of this study is to prove that the element of humor has had a favorable effect on the young audience and has attracted the attention and interest of the young to the war literature.
خلاصه ماشینی:
يکي از موضوعات آن، آثار ادبي مربوط به کودک و نوجوان است که براي آگاهي اين نسل از جنگ و پرورش ارزشهاي دفاع مقدس در ايشان، به رشتة تحرير درميآيد.
يکي از بهترين شيوههاي بيان مسائل سخت جنگي، پيچيدن اين مطالب در بافتي از طنز است تا از اين راه، هم بر جذابيت موضوع افزوده شود و هم ذهن کودک و نوجوان با مفاهيم ارزشي جنگ و جهاد آشنا گردد؛ از اين رو، در اين مقاله سعي شدهاست تا با بررسي طنز در داستان نوجوان، اثر آن در استقبال نوجوانان از ادبيات دفاع مقدس مشخص شود.
از ميان اين سه اثر برگزيده، کتاب هستي و گردان قاطرچيها با موضوع دفاع مقدس و به زبان طنز تأليف شدند.
در ميان آثار فراواني که پيرامون هشت سال دفاع مقدس ما تأليف شده، کارهاي زيادي به صورت طنز ارائه شدند که اغلب در قالب خاطره يا خاطره- داستان هستند که ميتوان به کتاب لبخند در قفس )احمد يوسفزاده(، جنگ دوستداشتني )سعيد تاجيک( و چشمهاي خردلي )بابک طيبي( اشاره کرد.
اين تحقيق، در زمينة تلفيق سه مقولة ادبيات دفاع مقدس با ادبيات کودک و نوجوان و طنز بحث ميکند و اهميت طنز و به طور کلي ادبيات را در انتقال ارزشهاي ديني و ميهني به نسلهاي بعد نشان ميدهد که از اين ديدگاه براي پژوهشگران علقهمند به هر کدام از اين سه مقوله، مفيد خواهد بود.
٢-٤-١-٥- ماجراها و حوادث موقعيت طنزآميز هم از ديگر شيوهاي برجستة اين رمان است که به چند مورد آن اشاره ميشود: توصيف هستي از ظاهر پدرش که اغلب اوقات عينک دودي به چشم داشت: »بابا اول سايهاش، بعد خودش پيدا شد.