چکیده:
«دولت مقرراتگذار»، یکی از رایجترین نظریهها در تبیین رابطه دولت و فعالیتهای اقتصادی است. در این نظریه، دولت بدون مباشرت مستقیم در عرصههای اقتصادی، از طریق وضع یک سری استانداردها و مقررات، نظارت بر اجرای آنها و در مواردی، صدور مجوز، اقدام به پایش فضای اقتصادی میکند. با این حال، در یک دهه اخیر و با ظهور کسب و کارهای نوپا (استارتاپها)، این نظریه با چالش روبهرو شده است. فرهنگ هکری و ابتکار بیاجازه در میان فعالان استارتاپی موجب شده تا آنان بدون رعایت مقررات و اخذ مجوزها دست به راه اندازی کسب و کار و رشد اقتصادی بزنند و آنگاه قانون و نهادهای مقرراتگذار میبایست برای تنظیمگری فعالیتهای مستقر آنان تلاش کنند. رشد استارتاپها از سویی و تعدیل دیدگاه حاکمیتی از سوی دیگر، موجب شده تا مدلهای مبتنی بر تعامل در خصوص مدیریت کسب و کارهای نوپا جانشین اشکال سنتی پیشین شود؛ اموری که از اسباب ایجاد شق جدید از مقرراتگذاری دولت – که به نام حکمرانی تعاملی یا حکمرانی پاسخگو نیز خوانده میشود- شده است. در مواردی که به هردلیل، این تعامل میان طرفین برقرار نمیشود، استارتاپها میکوشند تا از راههایی چون لابیگری و فشار اجتماعی، منافع خود را در برابر سازمانهای مقرراتگذار دولتی تأمین کنند.
خلاصه ماشینی:
فرهنگ هکری و ابتکار بیاجازه در میان فعالان استارتاپی موجب شده تا آنان بدون رعایت مقررات و اخذ مجوزها دست به راه اندازی کسب و کار و رشد اقتصادی بزنند و آنگاه قانون و نهادهای مقرراتگذار میبایست برای تنظیم گری فعالیت های مستقر آنان تلاش کنند.
رشد استارتاپها از سویی و تعدیل دیدگاه حاکمیتی از سوی دیگر، موجب شده تا مدل های مبتنی بر تعامل در خصوص مدیریت کسب و کارهای نوپا جانشین اشکال سنتی پیشین شود؛ اموری که از اسباب ایجاد شق جدید از مقرراتگذاری دولت – که به نام حکمرانی تعاملی یا حکمرانی پاسخگو نیز خوانده میشود- شده است .
از آنجا که مطالعه دقیق در خصوص دولت مقرراتگذار، نیازمند مراجعه به منابع تخصصی این حوزه است ؛ در اینجا به همین حد اکتفا میشود و در ادامه ، ماهیت کسب و کارهای نوپا و رابطه حقوقی آنها با نهادهای مقرراتگذار مورد بررسی قرار میگیرد.
پیش از ورود به راهحل های ارائه شده برای رفع تعارضات فوق، لازم است به این نکته اشاره شود که برخی از نظریه پردازان حقوق و اقتصاد بر این باورند که دستگاههای مقرراتگذار دولتی که در ابتدا برای صیانت از حقوق افراد جامعه – عمدتا مصرفکنندگان کالا و خدمات- ایجاد شدهاند؛ در درازمدت، کارکرد اولیه خود را از دست داده و تبدیل به نگهبان فعالیت های اصنافی میشوند که قرار بوده بر آنها نظارت کنند.
The Rise of Regulatory Affairs in Innovative Startups Forthcoming in The Handbook of Law and Entrepreneurship in the United States, Cambridge University Press 2018, Available at SSRN: https://ssrn.